نگاهی به پدیده تأملبرانگیز گوش شکستن در میان کشتیگیران!
چند میگیری گوش بشکونی؟
اوایل امسال بود که خبری تکاندهنده، توجه جامعه کشتی و ورش دوستان را به خود جلب کرد. خبر این بود که یکی از مربیان کشتی در شهر نقده استان آذربایجان غربی با استفاده از برخی اجسام همچون سکه اقدام به شکستن گوش ۶ کشتی گیر نوجوان کرده که در نهایت منجر به بریده شدن گوش یکی از این کشتیگیران و عفونت شدید گوش دیگر کشتیگیران شده است. گفته میشد که وی برای تسکین درد ناشی از این کار، اقدام به تزریق لیدوکایین در گوش این کشتیگیران کرده که اقدام وی باعث عفونت شدید و سیاه شدن گوش این کشتیگیران و تغییر شکل ظاهری آن شده، تا جاییکه منجر به بریده شدن گوش یکی از این کشتیگیران توسط پزشکان شد! از همه دردناتکتر اینکه این مربی با گفتن این جمله که شاخصه اصلی یک کشتی گیر گوشهای شکسته اوست، اقدام به شکستن گوش این شش کشتی گیر نوجوان کرده بود. هرچند که در ادامه این ماجرا خانواده یکی از این نوجوانان اقدام به شکایت از او کرد و مربی مذکور از طرف هیأت کشتی آذربایجان غربی مورد پیگیری مسئولان کمیته انضباطی قرار گرفت؛ اما مساله اینجاست که ارتکاب به چنین اعمالی ریشه در باورهای نادرست و طرز تلفی نامعقولی از ورزش حرفهای دارد که به صورت پنهان یا آشکار در ذهن بسیاری از ورزشکاران جاخوش کرده است. چه بسا اگر چنین مشکلی پیش نیامده بود و رسانه ای نمیشد، آب از آب تکان نمی خورد و همچنان گوشهای شکسته بهعنوان نمادی از قهرمانمی در ورزش کشتی مطرح بود. هرچند هنوز هم به شکل های مختلف چنین رفتارهای افراطی و توهمآلودی را می بینیم که اتفاقا به اشکال مدرن بهویژه در فضای مجازی می توان تبلیغات آنها را دید. تبلیغاتی که حکایت از این دارند؛ هنوز هم افراد بسیاری وجود دارند که برایشان ویترین یک ورزشکار از توانمندیهای او مهمتر است.
حتماً تا به حال توجه کردهاید که همیشه میتوان یک کشتیگیر را بین هزاران ورزشکار تشخیص داد و البته حتماً باز هم میدانید که این تمایز نه به خاطر هیکل عضلانی و پیچ در پیچ، بلکه بهخاطر گوشهای گل کلمی و پیچ در پیچ آنها در اثر شکستگی لاله گوش است! در مورد این گوشهای گل کلمی داستانهای زیادی شنیدهایم؛ مثلا اینکه شکستگی لاله گوش نوعی معرفی نامه یا شناسنامه کشتیگیر بودن است و بعضی کشتیگیران برای اعلام نوع ورزشی که انجام می دهند، عمداً گوشهای خود را میشکنند. البته بهانه بعضی از کشتیگیران هم برای انجام شکستگی لاله گوش عمدی، درد زیادیست که شکستن گوش هنگام تمرینات یا مسابقات ایجاد میکند. این دسته، گوش خود را میشکنند تا هنگام مسابقه مشکلی ایجاد نکند. فدراسیون کشتی جمهوری اسلامی ایران ضمن شایعات خواندن این داستان ها و ادعاها در این باره میگوید: «شکستگی لاله گوش اتفاقی است که هنگام تمرین و مسابقه برای اکثر کشتیگیران میافتد. هنگام زیرگیری و سرشاخ شدن، گاهی فشار یا ضرباتی به گوش وارد میشود که باعث به اصطلاح شکستگی لاله گوش و ایجاد حالت گل کلمی میشود. گوش بعضی کشتیگیران نرمتر بوده و انعطافپذیری بیشتری دارد و بههمینعلت خیلی کمتر بر اثر ضربه یا فشار شکسته میشود و از طرفی شکستگی لاله گوش در زمان مناسب خود قابل درمان بوده و ایجاد فرم گل کلمی بر اثر شکستگیهای متوالی و پشت سر گوش هم ایجاد میشود. هرچه کشتیگیر تمرینات بیشتری داشته باشد، تغییر شکل گوش ناشی از شکستگی لاله گوش بیشتر و شدیدتر خواهد بود». اما وقتی این فرایند بهصورت غیرطبیعی و نه در جریان ماسبقه و تمرینات رخ می دهد، جای بررسی و تأمل فراوان دارد. بهگزارش ایسنا؛ «گوش را با دو انگشت دست میشکونیم، بدون ضربه، مشت و انبر؛ کاملا بهداشتی و حرفهای، تخصصی و بدون درد همراه با بیحسی؛ هزینه هر گوش سالم ناقابل ۳۰۰هزارتومنه اما هزینه ترمیمی گوشِ از قبل شکسته بالاتره. سن پایین هم گوش نمیشکونیم. اگه مایلی شماره بده بهت وقت بدیم و باهات هماهنگ کنیم». یک صفحه در شبکههای اجتماعی راه انداخته است و کارش شکستن گوش است. شعار صفحه هم این است: «کار خوب خودش صدا میکنه». طرفداران خودش را هم دارد. بسیاری که این کار را انجام دادهاند، عکسی از گوش شکستهشان را برایش میفرستند و کامنتهای این چنینی میگذارند: «کارت حرف نداره داداش، سلطانی»، «شکست گوش دیگر آرزو نیست»، «ماشاالله پنجه طلا کارت حرف نداره». البته این کار برای برخی از کاربران هم جای سوال داشته و در این باره پرسیدهاند «این کار به چه دردی میخوره؟» و ادمین صفحه جواب داده است: «این کار رو انجام میدیم که گوش موقع تمرین یهو نشکنه چون دردش چندبرابره. با این کار دیگه ورزشکار روی تشک درد نمیکشه». صفحههایی که شکستن گوش را در شبکههای اجتماعی تبلیغ می کنند، کم نیستند. تعداد دنبال کنندههای این صفحهها نشان میدهد طرفداران کمی هم ندارند. یکی از این صفحهها بیش از ۶۸ کا و دیگری بیش از هزار دنبالکننده (فالورز) دارد. حتی برخی دنبالکنندهها، این صفحات را تبلیغ هم میکنند و برای معرفیشان مینویسند: «شکستن گوش فقط با دو انگشت، بدون استفاده از اشیاء خطرناک، درآوردن مدل گوش به شکل مدنظر شما، در یک جلسه و کمترین زمان گوشتونو پلمپ تحویل بگیرید». تمایل به شکستن گوش بین جوانان و نوجوانان طرفدار کمی ندارد. حتی آن دسته از افرادی که کشتی را بهعنوان ورزش خود انتخاب میکنند، دوست دارند گوشهایشان زودتر شکسته شود و در انظار عمومی به عنوان یک ورزشکار مورد تحسین قرار بگیرند. یاشار که مدتیست برای کشتی به باشگاه میرود، میگوید: «مثل بوکسورهایی که دوست دارن دماغشون بشکنه، کشتیگیرا هم دوست دارن گوششون بشکنه تا بقیه بگن ببین طرف ورزشکاره، ببین گوشش شکسته». محمد هم دراین باره معتقد است: «شما خبرنگارها دوست دارید زودتر کارت خبرنگاری بگیرید تا هرجا که میتونید راحت برید ما هم دوست داریم گوشمون زودتر بشکنه تا وقتی یه جایی میریم از روی گوشمون بگن دمش گرم طرف کشتیگیره و یه خودی نشون بدیم». اما علیرضا رضایی؛ دارنده مدالهای نقره المپیک و برنز کشتی آزاد جهان که گوش خودش بعد از کسب قهرمانی جهانی شکسته، دراینباره میگوید: «کشتیگیران اصطلاحی دارند و میگویند مارک کشتیگیرهمراه آنها است که همان گوش ما است. کسی که گوشش بشکند نمیتواند بسیاری از کارها را در خیابان انجام دهد زیرا کشتیگیر است؛ دید مردم هم نسبت به کشتیگیرها متفاوت است و انتظار از جامعه کشتیگیران از قدیم الایام بالا بوده است. مردم دید مثبت و شجاعت یک کشتیگیر را با استنباط به گوش شکسته آن ورزشکار به عنوان یک شاخص در نظر میگرفتند. مثلاً حدود سیسالپیش، در محلهها جوانان و نوجوانانی که جُربزه و زمینه زرنگی و بزرگی داشتند کشتیگیر میشدند و دسته دیگری هم به سمت ورزشهای دیگر مثل فوتبال و رشتههای دیگر ورزشی روی میآوردند. اگر ما کشتیگیران بتوانیم از رفتار و منشمان حفاظت کنیم در واقع از کشتی حفاظت و حراست کردهایم و اگر مرام و مسلک خوشایندی نداشته باشیم موجب سرافکندگی است و نقش مربیها در این زمینه بسیار پررنگ است». به گفته نایبرئیس سابق فدراسیون کشتی «برخی افراد که عنوان قهرمانی جهان را دارند هنوز هم گوششان سالم است. کشتی، ورزش پر برخوردی است و به ندرت پیش میآید که گوش ورزشکاری نشکند. کشتیگیر با تشک، زانو، استخوانهای پهلو و اعضای مختلف بدن حریف در تماس است و شکستگی آن غیر قابل اجتناب است. این امر در ورزش جودو هم اتفاق میافتد». او میگوید شکستگی گوش در درازمدت روی شنوایی ورزشکاران اختلال ایجاد میکند. «برای مثال ما نمیتوانیم از هندزفری به درست استفاده کنیم. با بالا رفتن سن، افتادگی عضلانی هم شایع میشود و چون گوش شکسته خودش حالت جمع شدگی دارد، حتی ممکن است روی شنوایی هم تاثیر داشته باشد». رضایی به ورزشکارانی که کشتی را انتخاب کردهاند، توصیه میکند برای شکستن گوش خود عجله نکنند. گوش آنها بعد از تمرین خود به خود میشکند. شکستن گوش بر اثر تمرین زیاد و به صورت کاملا اتفاقی پیش میآید و معمولا ورزشکار متوجه آن نمیشود. فروردین سال ۱۳۹۸ بود که یکی از مربیان کشتی در آذربایجان غربی به وسیله سکه، گوش شش کشتیگیر نوجوان را شکست که در نهایت منجر به بریدهشدن و عفونت شدید گوش دو کشتی گیر و در نهایت محرومیت مادامالعمر مربی مربوطه شد. تورج ملک محمدی؛ دبیر فدراسیون پزشکی ورزشی با اشاره به اتفاقی که در این استان رخ داد، در این باره به ایسنا، میگوید: «چند ماه پیش شکایتی از یکی استانهای ایران داشتیم. یکی از مربیها گوش چند شاگرد خود را شکسته بود که گوش یکی از شاگردها دچارعفونت شده بود و نصف گوش از بین رفته بود و به اصطلاح گانگرن شده بود. با چند متخصص گوش و حلق و بینی صحبت کردم و معتقد بودند عمل جراحی و ترمیم آن بسیار سخت و سنگین است و باید از دنده فرد به گوش پیوند بزنند به همین دلیل بهترین کار پروتز مصنوعی برای ورزشکار آسیب دیده بود». این پزشک که ۱۴سال سابقه فعالیت در حوزه کشتی دارد، ادامه میدهد: «شکستن گوش اگر همراه با عارضه باشد بسیار خطرناک است. در کشورهای پیشرفته از جمله آمریکا برای کشتیگیران در سنین نوجوانی و جوانی، گاردهای مخصوصی دارند که روی گوش ورزشکار قرار میگیرد. در برخی از کشورها بدون این گاردها اجازه کشتی به فرد داده نمیشود. زمانی که گوش میشکند بین پوست و قسمت غضروفی گوشت خون میریزد و بافت فیبروز در آن ناحیه از گوش تشکیل میشود. شکستن گوش جدا از اینکه زیبایی را تحت تاثیر قرار میدهد، ممکن است منجر به مسدود شدن مجرای آن شود و روی شنوایی فرد تاثیر منفی بگذارد. اگر شکستن گوش به روش غیر طبیعی انجام بگیرد ممکن است به دلیل خونریزی زیاد، بافت گوش را از بین ببرد. شکستن غیر طبیعی گوش یک کار بسیار غیرعلمی و غیرحرفهای است که با درد بسیاری همراه است». به گفته او بسیاری از کشتیگیران پیشکسوت و قهرمانان سعی میکنند موهایشان را در میانسالی بلند کنند که روی گوششان را بگیرد تا شکستگی آن را نشان ندهند زیرا گوش از حالت طبیعی خارج شده است. حتی شاید قهرمانانی داشته باشیم که به دلیل بافتی که دارند گوششان سالم مانده است. در کل کشتیگیران حرفهای تمایل به این کار ندارند. از طرفی الزاماً هر کسی که گوشش را بشکند دلیل بر اینکه قهرمان جهان یا المپیک شود، نیست. ملک محمدی ادامه میدهد: «از نظر پزشکی به گوشهای شکسته، گلکلمی میگویند و کشتیگیر میتواند بلافاصله بعد از شکستن گوش به بیمارستان مراجعه کند تا با شکاف نقطه خاصی از پشت گوش، خون را تخلیه و آن را چند روز باندپیچی کنند، این کار موجب کمترین تاثیر بدشکلی روی گوش میشود. همچنین فرد میتواند بعدها با مراجعه به متخصص گوش و حلق و بینی و به وسیله عمل جراحی زیبایی گوش را ترمیم کنند؛ گرچه با این اقدامات، قطعا گوش به حالت اولیه و اصلی خود برنمیگردد». این پزشک با بیان اینکه روشهای متفاوتی برای شکستن گوش وجود دارد، توضیح میدهد: «برای این کار از ابزارهایی مثل دمباریک، انبردست هم استفاده میکنند، گوش را بین در میگذارند، یک سکه بین گوش میگذارند و به آن ضربه می زنند. با مشت گوش را میشکنند. از راههای بسیاری برای این کار استفاده میشود که همه این راهها بسیار خطرناک است و ممکن است منجر به قطع عضو شود». دبیر فدراسیون پزشکی ورزشی میگوید: «این کار از نظر قانونی، شرعی و اخلاقی جرم است و اگر کسی از این افراد شکایت کند، قابل پیگیری است. متاسفانه بسیاری از نظر فرهنگی فکر میکنند شکستن گوش نشان دهنده حرفهای بودن یک کشتیگیر است در حالی که نشان برتری مدالی است که یک ورزشکار به صورت اخلاقی میتواند بگیرد نه گوشی که شکسته میشود».