ترس از صمیمیت و عوامل مؤثر بر آن
به‌طور‌کلی صمیمیت حاکی از سهیم‌شدن افکار، احساسات و جسم با دیگران دارد. صمیمیت شامل چهار نوع مؤلفه اعم از عاطفی، جنسی، تجربی و عقلانی میشود. ترس از صمیمیت زمانی شکل می‌گیرد که فرد ضمن میل باطنی به صمیمت از بروز آن اجتناب می‌کند. بهتر است بدانید ترس از صمیمیت مانع شکل‌گیری تعامل مؤثر میشود. فرد مبتلا به این ترس در‌خصوص شکل‌گیری محبت عاطفی و جنسی به ایجاد موانع می پردازد و شریک زندگی را تحت بی‌مهری‌های ناخواسته قرار می‌دهد. از تأثیرات منفی ترس از صمیمیت می‌توان به دوست‌یابی‌های مکرر، حساسیت در روابط، ایزوله‌سازی اجتماعی، سوءمصرف مواد مخدر و افسردگی اشاره کرد. عوامل دخیل در شکل‌گیری ترس از صمیمیت عبارتند از:
اضطراب
اضطراب، نقش چشمگیری در شکل‌گیری ترس از صمیمیت دارد. عده‌ای از متخصصان بر این باور هستند که ترس از صمیمیت زیرمجموعه ای از اختلال اضطراب اجتماعی تلقی میشود. در حقیقت افرادی در‌معرض مواجهه با ترس از صمیمیت قرار دارند که نسبت به نادیده‌گرفته‌شدن، قضاوت و قرارگیری در معرض عموم واهمه دارند. جالب است بدانید برخی از افراد مبتلا به ترس از صمیمیت به صورت ظاهری دوستان گسترده‌ای دارند. با این وجود با هیچ یک ارتباط نزدیکی برقرار نمی‌کنند.
ترس رها‌شدن
مهم‌ترین عوامل ترس از صمیمیت شامل ترس از‌دست‌دادن و ترس رها‌شدن است. این دو نوع ترس به‌صورت هم‌زمان بروز پیدا می‌کنند و باعث ایجاد احساس سرگردانی در فرد می‌شوند. ریشه ترس از‌دست‌دادن و رها‌شدن به دوره کودکی باز‌می‌گردد. اگر فردی در دوره کودکی از یک والد به‌خاطر طلاق، زندان و فوت محروم شود، در بزرگ‌سالی با احساس ترس از رها‌شدن دست‌و‌پنجه نرم می‌کند.
افرادی‌که با این نوع ترس مواجه هستند، مداوم ترس ترک شدن توسط شریک زندگی را در ذهن می‌پرورانند. تحقیقات حاکی از آن دارند که کودکان محروم از یک والد ضمن ترس رها‌شدن در بزرگ‌سالی، در شکل گیری رابطه عاطفی عمیق با شریک زندگی با اختلال مواجه هستند و در معرض ابتلا به اختلال‌های روانی قرار دارند.
ترس از شکل‌گیری رابطه
ترس از شکل‌گیری رابطه نتیجه احساس به‌دام‌افتادگی در دوره کودکی‌ست. در اکثر موارد احساس به‌دام‌افتادگی زمانی شکل می‌گیرد که فرد در خانواده‌ای کنترل گر پرورش می‌یابد. اکثر افراد دچار به ترس از صمیمیت ناشی از شکل‌گیری رابطه بر این باور هستند است که احتمال دارد با برقراری رابطه تمام جوانب زندگی تحت‌تسلط فرد قرار بگیرد. با وجود مهربانی‌های خانواده کنترل‌گر، رفتار‌های این قبیل خانواده‌ها زمینه‌ساز تخریب استقلال، وابستگی و ترس از صمیمیت میشود.
کمبود توجه عاطفی
در خانواده‌هایی که والدین تحت‌تأثیر عوامل گوناگون توجه عاطفی را از فرزند دریغ می‌کنند، ترس از صمیمیت به‌وفور میان فرزندان مشهود است. در واقع والدین با بی‌توجهی به فرزند به‌صورت غیرمستقیم او را غیر‌قابل‌اتکا بر‌می‌شمارند. این قبیل کودکان در بزرگ‌سالی نسبت به دیگران بی‌اعتماد هستند و از صمیمت پرهیز می‌کنند.
اختلال روانی و اعتیاد در خانواده
تحقیقات بیانگر آن هستند که ابتلا والدین به بیماری‌های روانی اعم از اختلال شخصیت خود شیفته زمینه‌ساز شکل گیری ترس از صمیمیت در کودک است. در‌واقع این قبیل کودکان نسبت به دل بستگی احساس ناایمن دارند و در بزرگ‌سالی از توانایی مقابله با ترس عاجز خواهند ماند.
سوءاستفاده کلامی
احتمال می‌رود؛ کودکان در معرض سو استفاده کلامی زمانی که با اطرافیان درباره قضیه‌ای سهیم می‌شوند، مورد تمسخر و شکنجه کلامی واقع شوند. سوءاستفاده کلامی به‌مرور‌زمان زمینه‌ساز آسیب‌پذیری در برقراری ارتباط است.
سوءاستفاده جنسی
سوء استفاده جنسی در کودکی فرد را در بزرگ‌سالی در‌خصوص برقراری صمیمیت عاطفی با مشکل مواجه می‌کند. ترس از صمیمیت در افراد دارای سابقه افسردگی و تجاوز به‌وفور قابل‌مشاهده است.
نشانه‌های ترس از صمیمیت
نشانه‌های ترس از صمیمیت عمدتا با ترس در تضاد هستند. به‌طورمثال؛ احتمال دارد یک فرد مبتلا به ترس از صمیمیت نسبت به برقراری ارتباط علاقه‌مند باشد؛ ولی به‌صورت ظاهری نسبت به خاتمه بخشی اقدام کند و یک کنش در تضاد با خواسته قلبی را بروز دهد.
کمال‌گرایی
یکی از متداول‌ترین نشانه‌های ترس از صمیمیت کمال‌گرایی‌ست. در کمال‌گرایی فرد همواره احساس می‌کند در چشم دیگران خوب و کامل به‌نظر نمی‌رسد. بدین‌ترتیب یک تصویر جامع را از شخصیت خود نمایش می‌دهد تا بتواند شایستگی دوست‌داشتن را کسب کند.
مشکل در برقراری تماس فیزیکی
اضطراب در برقراری تماس فیزیکی به دو شکل نیاز به برقراری تماس و ناتوانی در تماس بروز پیدا می‌کند. این مشکل یکی از نشانه های ترس از صمیمیت تلقی میشود.
دوری از ابراز تعهد و صمیمیت
اکثر افراد دارای ترس از صمیمیت در مراحل نخست آشنایی با دیگران احساس راحتی دارند. به‌مرور‌زمان با عمیق‌شدن روابط، به‌خاطر شکل‌گیری تعهد و صمیمیت فرد در‌راستای خاتمه بخشی به رابطه اقدام می‌کنند و نسبت به شکل‌گیری یک رابطه جدید گام بر‌می‌دارند. جالب است بدانید فرد دچار به ترس از صمیمیت با هدف شکل‌گیری نفرت به طرق گوناگون سعی در پایان رابطه دارد.
مشکل در بیان نیاز
فرد مبتلا به ترس از صمیمیت به‌خاطر احساس عدم شایستگی در بیان نیاز ها مشکل دارد. به‌موجب عدم قابلیت خواندن ذهن توسط انسان، نیاز‌های فرد برآورده نمی‌‌شود و به‌مرور‌زمان زمینه‌ساز تشدید احساس ناشایستگی میشود. بهتر است بدانید مشکل در بیان نیاز زمینه‌ساز کاهش اعتماد به‌شمار می‌رود.
بهترین عملکرد برای تشخیص ترس از صمیمیت، معاینه کامل بدنی است. پزشک عمومی پس از بررسی شرایط جسمانی، در صورت عدم وجود مشکل فرد را به یک متخصص بهداشت روان معرفی می‌کند. روانکاو با بهره‌گیری از آزمون‌های روان سنجی به بررسی میزان شدت ترس از صمیمیت می پردازد. در‌صورتی‌که ترس از صمیمیت ریشه در دوران کودکی داشته باشد، ضرورت دارد فرد مورد درمان واقع شود.
روش‌های مقابله با ترس از صمیمیت
یکی از روش‌های مؤثر و کارآمد برای مقابله با ترس از صمیمیت، تعیین حد‌و‌مرز‌های شخصی‌ست. اضطرابی که شما به‌خاطر برقراری ارتباط دارید از عدم احساس امنیت نشئت می‌گیرد؛ درنتیجه بهترین عملکرد توصیف موارد ترس و تعیین حد‌و‌مرز است. شما می‌توانید با مطلع‌سازی اطرافیان از عاومل ایجاد کننده احساس ناایمنی، بر ترس از صمیمیت غالب شوید. علاوه بر این، بسیاری از مردم نسبت به نقد رویداد‌های گذشته گریزان هستند. بهتر است با مرور گذشته به شناسایی نقاط ضعف بپردازید و با اندیشیدن راه‌حل مناسبی برای رفع نقاط ضعف برگزینید. در ادامه مهم‌ترین روش‌های مقابله با ترس از صمیمیت را بیان می‌کنیم:
• تعیین حد‌و‌مرز‌های شخصی
• ارزش و اهمیت بخشی به شخصیت فردی
• پذیرش احتمالات
• بررسی رویداد های گذشته و شناسایی نقاط ضعف
• نگرش به اهداف
• تنظیم گفت‌و‌گو درونی