اندر حکایت مصائب باغداران سیب‌درختی؛
باری که هرسال روی دست کشاورز می‌ماند!
با آغاز فصل برداشت و فروش سیب در آذربایجان غربی به‌عنوان دارنده رتبه نخست تولید این‌محصول در کشور، باردیگر مشکلات قدیمی بازاریابی، فروش و صادرات محصول تکرار شده و کشاورزان در راه پرسنگلاخ وعده‌های مسئولان و نبود شرایط مساعد برای فروش گرفتار هستند. به‌گزارش تسنیم؛ با فرارسیدن فصل برداشت سیب در آذربایجان غربی، باردیگر نوبت به گسترده‌شدن سفره مراکز خرید کنار جاده‌ای و اوضاع غیربهداشتی و نامناسب کنار جاده‌های این‌استان به‌دلیل انباشت بدون رعایت موارد بهداشتی رسید. محصول سیب استان آذربایجان غربی به‌عنوان دارنده رتبه نخست تولید سیب در کشور و نیز یکی از برندهای برتر سیب در جهان، هرساله در ایام پاییز به‌عنوان سیب زیردرختی و محصول درجه 2 و 3 باید در کنار جاده جا خوش کند تا سوءاستفاده کنندگان از وضعیت با قیمتی ناچیز نسبت به خرید این‌محصول اقدام کرده و با قیمتی بالاتر از نرخ اعلامی به کارخانه‌ها و خریداران کلان بفروشند. نبود چرخه کامل تولید تا مصرف، عدم‌اطلاع‌رسانی مناسب و دقیق توسط مسئولان مرتبط دولتی درمورد شرایط فروش و انتقال محصول به بازار، نبود اعتماد کشاورزان به وعده‌های ناتمام مدیران دولت و نیز بی‌بهره‌ماندن کشاورزان از منفعت سالیانه فروش سیب‌های درختی موجب شده تا سیب‌کاران نسبت به فروش محصولات خود به‌صورت زیردرختی و نامرغوب اقدام کنند تا صرفه حداقلی همین فروش را به ایام پایانی سال و دربرخی‌موارد به سال آینده موکول نسازند.
وضعیت نامشخص بازار سیب در سال جاری
«یحیی» از باغداران منطقه نازلوچای ارومیه و یکی از سیب‌کاران این‌شهر بابیان‌اینکه متأسفانه نرخ خرید محصول در بازار مشخص نیست و حتی برای خرید سیب زیردرختی نیز با مشکل مواجه هستیم، می‌گوید: «برای فروش سیب زیردرختی در هر مرکزی با نرخ متفاوت مواجه می‌شویم. وی ضمن انتقاد از وضعیت خرید سیب زیردرختی، عدم اعلام عمومی سیب زیردرختی و اعمال‌سلیقه شخصی خریداران دراین‌مورد را مشکل اصلی در بازار است». وی می افزاید: «میزان سیب زیردرختی در برخی باغات بیش از چندصد‌کیلو می‌شود و با این‌وضعیت اعلام نرخ، گاهی باغداران با ضررهای چندین‌برابری مواجه می‌شوند که این‌رویه موجب اعتراض هم می‌شود».
تحمیل ضرر بیشتر با رعایت بهداشت سیب‌های زیردرختی توسط باغداران
«رحیم» از باغداران منطقه باراندوزچای ارومیه نیز می‌گوید: «خریداران کنار جاده‌ای به‌جای‌اینکه خود را موظف به رعایت موارد بهداشتی کنند، از باغداران انتظار دارند تا سیب‌های زیردرختی را در کیسه‌های مخصوص بسته‌بندی کنند که این موجب تحمیل ضرر خرید کیسه‌ها به باغدار شده و درنتیجه سودی که از این‌مورد متوجه باغدار می‌شود به‌حداقل و گاه به صفر و پایین‌تر از صفر نیز می‌رسد». وی، معتقد است که مراکز خرید سیب کنار جاده‌ها که با مجوز سازمان‌ها فعالیت دارند، باید نسبت به بهداشتی‌سازی محیط خود اقدام کنند و باغدار را متحمل هزینه بیشتر و درنتیجه ضررهای این‌موضوع نسازند.
پیش‌بینی تولید یک‌میلیون‌تن سیب در آذربایجان غربی
مدیرکل جهاد کشاورزی آذربایجان غربی بااشاره‌به‌اینکه براساس پیش‌بینی‌ها در سال جاری بیش از یک‌میلیون و 100هزارتن محصول سیب دراین‌استان برداشت می‌شود، گفت: «بیش از 800هزارتن از این‌محصول به‌صورت صادراتی و سردخانه‌ای خواهد بود و بقیه به‌صورت تازه‌خوری و سیب صنعتی برداشت می‌شود». اکبر کرامتی بااشاره‌به استقرار 82 مرکز خرید سیب صنعتی در کنار جاده‌ها نیز گفت: «این مراکز برای انتقال سیب‌های صنعتی باغداران به کارخانه‌ها مستقر شده‌اند و با رعایت موارد بهداشتی نسبت به خرید این‌محصول اقدام می‌کنند». وی از انجام مذاکرات درراستای فروش و بازاریابی سیب صادراتی استان نیز خبر داد و عنوان کرد: «دراین‌زمینه، تهاتر سیب با موز را مدنظر داریم تا همانند سال‌های گذشته در فصل فروش محصول با مشکل صادرات مواجه نشویم». مدیرکل جهاد کشاورزی آذربایجان غربی، بدون اشاره به نرخ مصوب خرید سیب صنعتی بیان داشت: «برنامه‌ریزی‌ها درخصوص خرید سیب صنعتی با نرخ مطلوب انجام شده و امیدواریم با همکاری دستگاه‌های متولی و کشاورزان درزمینه صادرات سیب نیز با مشکلی مواجه نشویم».
تعهد ارزی؛ موجب گلایه صادرکنندگان
نایب‌رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران به‌عنوان مرجع بخش خصوصی، در جلسه میز ملی توسعه صادرات سیب ایران که شهریورماه در ارومیه برگزار شد، ضمن انتقاد از وضع مقررات مرتبط با تعهد ارزی برای صادرکنندگان محصولات کشاورزی، عنوان کرد: «تحریم‌های اعمال‌شده علیه ایران موجب سختی در امر صادرات شده و علاوه‌براین موضوع تعهد ارزی برای صادرکنندگان نیز موجب گلایه این فعالان بخش خصوصی‌ست». ناصر مرادی گفت: «بازگشت ارز حاصل از صادرات در شرایط فعلی و به‌دلیل تحریم‌های موجود امری بسیاردشوار و دربرخی‌موارد نیز غیرقابل انجام است که باید برای حل این مشکل چاره‌اندیشی جدی شود. رقبای ایران در بازارهای جهانی دارای قدرت بالا در امر تولید، بازاریابی و سورتینگ محصولات‌اند که با اعمال سیاست‌های نادرست قادر به رقابت عادلانه با این‌کشورها نخواهیم بود و این به‌معنای ازدست‌دادن بازارهای جهانی‌ست».
درخواست از دولت برای رفع موانع موجود در مسیر فروش محصولات
نایب‌رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ارومیه دررابطه‌با تعهدات ارزی دولت برای صادرکنندگان گفت: ازآنجایی‌که محصولات کشاورزی صادراتی به‌صورت امانی فروخته می‌شوند و روند پرداخت آن با ارتباطات بین صرافی‌ها و فروشنده در کشورهای هدف است، تعهدات ارزی بزرگ‌ترین مشکل و معضل صادرکنندگان به‌حساب می‌آید. بهنام تاج‌الدینی بیان داشت: «با وضع تعهدات ارزی ازسوی دولت، موانع جدیدی برای صادرکنندگان ازجمله ناتوانی در دورزدن تحریم‌ها و عدم‌دریافت پول‌های حاصل از فروش محصولات، ایجاد می‌شود». وی دررابطه‌با رایزنی اتاق بازرگانی برای فروش محصولات کشاورزی نظیر سیب، عنوان کرد: «با همکاری اتاق بازرگانی، استانداری و وزارت امور خارجه، هیئت‌هایی برای رایزنی و بازاریابی، دیدار با تجار در کشورهای هند و روسیه تشکیل شده است. امیدواریم با رایزنی‌ها و ارتباط هرچه‌بهتر میان کشورهای همسایه و نزدیک، ارتباطات خوبی درزمینه صادرات محصولات استان شکل بگیرد». نایب‌رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ارومیه درزمینه مشکلات مرتبط با حوزه تولید محصولات کشاورزی در آذربایجان غربی خاطرنشان کرد: «یکی از بزرگ‌ترین مشکلات استان ما در تولید، عدم سم‌پاشی صحیح و کیفیت پایین سموم کشاورزی‌ست. این عامل یکی از موانع صادرات محصول است که زنجیره‌وار، به سایر عناصر دخیل در فروش محصولات کشاورزی لطمه می‌زند». وی درمورد شرایط فروش سیب استان در بازار بین‌الملل ابراز داشت: «اگر موانع موجود دراین‌زمینه مرتفع شوند، باتوجه‌به وضعیت بازار جهانی، پیش‌بینی می‌شود فروش خوبی برای محصولات کشاورزی ازجمله سیب در بازار بین‌الملل رقم بخورد».
راهکارهای تکراری برای مشکلی همیشگی!
معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار آذربایجان غربی نیز دراین‌زمینه، همانند مدیران سابق و فعلی دولت، توسعه صنایع تبدیلی و استفاده از ظرفیت شرکت‌های دانش‌بنیان را راهکار اصلی در بهبود وضعیت بازاریابی و فروش محصولات کشاورزی در استان دانست و گفت: «توجه به فرآورده‌های مختلف محصولات کشاورزی نظیر سیب راهکاری برای کاهش ضایعات کشاورزی و افزایش درآمد باغداران به‌حساب می‌آید». جواد کرمی تصریح کرد: «ظرفیت مرزهای استان باید برای صادرات سیب مورداستفاده قرار گیرند و هم‌مرزی با سه کشور به‌عنوان امتیاز ویژه درراستای فروش محصولات باشد تا به‌عنوان بازار هدف برای فروش و توسعه صادرات استفاده شود».
راه هموار؛ ولی صعب‌العبور کشاورزی در آذربایجان غربی
درحالی‌که تمام اظهارات و سخنان مسئولان مرتبط با حوزه کشاورزی و اقتصاد در آذربایجان غربی معطوف به گسترش سطح مراودات و صادرات می‌شود، متأسفانه مشکلات مرتبط با حوزه آبی در استان موجب شده تا کشاورزان با مشکلات جدی دست‌وپنجه نرم کرده و آینده محصولات خود را در هاله‌ای از ابهام ببینند. باتوجه‌به وجود ظرفیت و فرصت‌های خاص در حوزه کشاورزی آذربایجان غربی، مدیران دولتی و نمایندگان مجلس باید با همراهی بخش خصوصی نسبت به تأمین شرایط ایدئال و مناسب برای فروش محصولات و چاره‌اندیشی درخصوص جلوگیری از مشکلات باغی با وجود کم‌آبی اقدام جدی داشته باشند تا به‌این‌ترتیب زمینه لازم برای رفع مشکلات فعلی، ارتقای جایگاه کشاورزی و نیز بهبود شرایط حاکم بر حوزه کشاورزی استان فراهم شود.