اینترنت اشیاء؛ ضامن کاهش حوادث معدنی
رصد اخبار حوادث و سوانح نشان می‌دهد که پس از تصادفاً جاده‌ای سهم حوادث ساختمانی و معدنی بیش از سایر بخش‌هاست. به‌همین‌دلیل داشتن استاندارهای لازم برای فعالیت دراین‌صنعت ساختمان و صنعت معدن دیگر به یک الزام تبدیل شده است. معادن زیرزمینی به‌خصوص معادن زغال‌سنگ در دسته معادنی هستند که بیشترین سهم حادثه‌ها را به‌خود اختصاص می‌دهند؛ اما در معادن روباز هم احتمال بروز حوادث غیرقابل‌پیش‌بینی وجود دارد. در حادثه‌های معدنی بیشترین خطرها متوجه کارگران و کارکنان معدنی‌ست و این‌موضوع یک ابرچالش انسانی را رقم زده است. به‌همین‌دلیل گروه‌های علمی بسیاری روی برطرف‌کردن این چالش‌ها و یافتن راه‌های تازه برای کاهش مخاطرات معدنی فعالیت می‌کنند. نسل چهارم صنعت و ظهور آن در تمام دنیا یکی از راه‌هایی بود که تحول شگرفی در صنعت معدن ایجاد کرد. هنگام صحبت از انقلاب صنعتی چهارم هشدارهایی مبنی‌بر کاهش اشتغال و مخاطرات نیروی انسانی داده می‌شد؛ اما یکی از مهم‌ترین دستاوردهای انقلاب صنعتی چهارم در صنایع به‌‌ویژه صنعت معدن کاهش تلفات و حوادث بود. در بیشتر معادن جان کارگران به‌دلیل ریزش معدن و محبوس شدن در آن به‌خطر می‌افتد. پس باید چاره‌ای برای این‌موضوع اندیشیده می‌شد. در معدنکاری مشکلات دیگری درزمینه بهداشت ایمنی وجود دارد. مشکلاتی که به‌صورت مستقیم جان کارگران را به‌خطر می‌اندازد. از دیدگاه جهانی، مواردی چون «خطرات مکانیکی، شیمیایی و بیولوژیک»، «خطرات ناشی از منابع انرژی»، «فشار فیزیکی بر کارکنان»، «مخاطرات ناشی از سقوط از ارتفاع» و «مخاطرات روانی» تهدیدهای عمده در فعالیت‌های معدنی‌اند. باتوجه‌به تصویب قوانین متعدد و نظارت‌های فراگیر در دنیا، حوادث معدنی باگذشت‌زمان تاحدزیادی کاهش پیدا کرده‌اند و امروزه شرکت‌های معدنی پیشرو دنیا درتلاش هستند تا میزان این حوادث را به کمترین‌میزان خود برسانند. بنگاه‌های صنعتی و معدنی برای دستیابی به‌این‌هدف، استفاده از ظرفیت فناوری‌های نوین را در دستورکار قرار داده‌اند تا به نتایجی فراتر از بهبود در تجهیزات، سیستم‌های مدیریت ایمنی، اصلاح فرهنگ و رفتار و تمرکز بر قوانین دست یابند. درنتیجه ورود گروه‌های علمی برای حل مشکلات به یک اصل اساسی تبدیل شده. صنعت معدن امروزه نیاز جدی به‌روش‌های نوآورانه و فناوری‌های روز دنیا دارد. هرچه میزان فناوری‌های جدید، تکنولوژی‌های روز در معادن بالاتر می‌رود، سهم حوادث معدنی کمتر و ایمنی محیط کار افزایش پیدا می‌کند. فناوری‌های تازه بر بستر هوش مصنوعی یکی از راه‌هایی‌ست که علاوه‌بر افزایش ایمنی، بخشی از مشکلات مرتبط با حوادث معدنی را کاهش دهد. اینترنت اشیاء در معادن یکی از کاربردی‌ترین فناوری‌ها برای کاهش مشکلات و جلوگیری از بروز حوادث است. در بسیاری از معادن زیرزمینی نقاط خطر برای کارگران وجود دارد. بیشتر ریزش‌های معادن هم غیرقابل‌پیش‌بینی هستند. درنتیجه باید چاره‌ای برای هشدار خطرها اندیشیده شود. اینترنت اشیاء این امکان را برای معدنکاران فراهم می‌کند که بخشی از این مشکلات را پیش‌بینی کنند. برای مثال اگر یک معدن مجهز به اینترنت باشد و تمامی بخش‌ها به هرگونه لرزش واکنش نشان دهند. قبل از هرگونه ریزش قطعی می‌توان نقاط درحال‌آسیب و یا نقاطی که احتمال ریزش در آن وجود دارد را شناسایی کرد. با تقویت حس‌گرهای مجهز به هوش مصنوعی و استفاده از آن‌ها در معدن می‌توان جمع‌آوری و تجزیه‌وتحلیل داده‌ها را بهینه کرد و این برای معدن امری ضروری‌ست. همچنین بااین‌روش به مدیران معادن کمک می‌شود تا نیازهای کارگران را شناسایی کنند و باعث افزایش بهره‌وری آن‌ها شوند. هوش مصنوعی، اینترنت اشیا و پهپادها می‌توانند با جمع‌آوری اطلاعات و پردازش هوشمند آن‌ها در هشداردهی به کارکنان و انجام اقدامات پیشگیرانه تأثیرگذار باشند. همچنین فناوری‌هایی، چون رباتیک، پهپادها و وسایل‌نقلیه خودران می‌توانند جایگزین انسان در مناطق پرخطر شده و صدمات و تلفات انسانی را کاهش دهند. فناوری زنجیره بلوکی، پهپادها و اینترنت اشیا می‌توانند از معدنکاری در محیط‌های ناایمن یا معدنکاری به‌صرف استخراج دارایی (فلزات و سنگ‌های گران‌بها) جلوگیری کنند. فناوری‌های نوین به‌عنوان یک ابزار توانمندساز می‌توانند برای ثبت اطلاعات، افزایش شفافیت، تحلیل و نظارت حوادث معدنی نیز مورداستفاده قرار گیرند. وقتی در یک معدن ریزشی اتفاق می‌افتد نجات جان کارگران مهم‌ترین اولویت گروه امدادونجات است؛ اما در بسیاری‌ازمواقع گروه‌های امداد توانایی حضور در برخی محل‌ها را ندارند درنتیجه نمی‌توانند مسیر درستی را برای نجات جان کارگران ترسیم کنند. اینجاست که نقش پهپادها در نجات جان کارگران پررنگ می‌شود. آن‌ها مجهز به سیستم نقشه‌برداری هستند. ازسوی‌دیگر قابلیت ردیابی ازطریق اینترنت را دارند. همچنین بسیاری از پهپادها در اندازه‌های کوچک طراحی شده‌اند و می‌توانند به تمام بخش‌های معادن بروند تا نقطه‌ای که کارگران در آن محبوس شده‌اند را شناسایی کنند. پس‌ازاینکه نقشه درست حرکت به‌سمت کارگران محبوس شده توسط پهپادها دراختیار مدیران قرار می‌گیرد، گروه امدادونجات می‌توانند با حرکت به‌سوی آن‌ها جان کارگران را نجات دهند. پهپادها علاوه‌براین می‌تواند هر مدت زمان‌های مختلف تمامی بخش‌های معدن را بررسی کنند و با ثبت تصاویر مناسب نقاطی که احتمال حادثه در آن وجود دارد را شناسایی کنند. این نقاط ممکن است درحال‌ریزش و یا درحال‌تخریب باشد. ثبت تصاویر مناسب توسط پهپادها یک هشدار جدی برای مدیران معادن است. مدیران می‌تواند با تحلیل داده‌ها و تصاویری که پهپادها دراختیار آن‌ها قرار می‌دهند نسبت به تعمیر مناطق حادثه‌خیز و یا تعطیلی نقاط بحرانی و ممنوعیت تردد در بخش‌هایی که احتمال حادثه در آن وجود دارد، اقدام کنند. در بسیاری از معادن ماشین‌آلات و تجهیزات یکی از کاربردی‌ترین و شاید حیاتی‌ترین ابزارها برای ادامه فعالیت به‌شمار می‌روند. وقتی یک ماشین و یا بخشی از تجهیزات دچار خرابی می‌شود، علاوه‌بر ایجاد مشکلاتی در روند فعالیت معدنکاری می‌تواند باعث بروز حادثه هم شود. به‌این‌صورت‌که راننده یک ماشین معدنی بدون اطلاع از وضعیت فعالیت خود را آغاز می‌کند؛ اما در مدت اندکی مشکلی برای ماشین به‌وجود آمده و گاهی ممکن است که جان خود و گروه همراه را به‌خطر بیندازد. اینترنت اشیاء این امکان را برای بخش ماشین‌آلات و تجهیزات معدنی به‌وجود می‌آورد که احتمال خرابی به آن‌ها هشدار داده شود. وقتی‌که یک ماشین معدنی مجهز به اینترنت باشد هرگونه صدای اضافه و یا تعلل درادامه فعالیت ماشین و هرگونه نقصی به‌عنوان هشدار دراختیار مرکز مدیریت قرار می‌گیرد. مرکز مدیریت هم با شناسایی دستگاه موردنظر تیم فنی را به نقطه مذکور اعزام می‌کنند و درنتیجه پیش از بروز هر مشکلی برای ماشین‌آلات و تجهیزات اقدام به تعویض قطعه، تعمیر بخش‌های آسیب‌دیده و ... می‌شود./ آنا