یک‌سال با تغییرات جهان فناوری
فناوری با سرعت و شتاب بالا نسبت به سایر جنبه‌های دنیای مدرن حرکت کرده و پیشرفت می‌کند. وقتی به وضعیت دنیای فناوری در سال‌های گذشته‌تر نگاه می‌کنیم، گویی ۱۰۰سال ازآن‌زمان سپری شده. پیش‌تر DVDپلیرها جدیدترین و پیشرفته‌ترین دستگاه سرگرمی بودند که هر فردی را مجذوب خود می‌کردند، گوشی‌های بزرگ و ضخیمی در بازار عرضه می‌شد که امکانات بسیارکمی داشتند و دسترسی به فناوری جدید اینترنت تنها با کامپیوترهای دسکتاپ و با سرعت کم امکان‌پذیر بود. فناوری درطول‌سال‌ها دگرگون شده و فناوری‌هایی روی کار آمدند که فناوری قبل خود را کنار زده‌اند. به‌گزارش آنا؛ دنیای فناوری درهرسال اتفاقات و تغییرات بسیاری را پشت‌سر می‌گذارد. دراین‌میان سال ۲۰۲۲ برای دنیای فناوری فراموش‌نشدنی بود چراکه اتفاقات زیادی دراین‌سال به‌وقوع پیوست. دراین‌سال از تغییر مدیریت توئیتر تا افت سهام اپل، سقوط ۵۱درصدی ارزش بازار آمازون، محدودیت شبکه ارتباطی در ایران، افشای ردیابی کاربران توسط فیس‌بوک و اینستاگرام و ... را شاهد بودیم. درادامه به بررسی اتفاقات سال ۲۰۲۲ خواهیم پرداخت که درادامه ازنظر می‌گذرانید.
دراین‌سال ارزش سهام اپل به کمترین حد از ژوئن ۲۰۲۱ (خرداد و تیر ۱۴۰۰) رسید. یکی از عوامل که بر کاهش ارزش سهام اثر گذاشته، فروش حجم قابل‌توجه از سهام اپل به‌دلیل نگرانی از تأمین‌نشدن تعداد کافی از آیفون در فصل تعطیلات بوده است. ارزش سهام اپل در سه بازه متوالی افت کرد. در آخرین سری، شاهد افت ۱٫۴درصدی ارزش سهام این شرکت بودیم. باوجوداینکه سهام اپل در سال ۲۰۲۲ افت ۲۷درصدی تجربه کرده، این شرکت همچنان وضعیت بهتری نسبت به بقیه دارد؛ شاخص نزدک ۱۰۰ در یک‌سال‌اخیر ۳۴درصد افت کرده است. افت ارزش سهام اپل درحالی اتفاق می‌افتد که در ماه‌های اخیر تولید آیفون در یکی از بزرگ‌ترین کارخانه‌های دنیا شدیداً افت کرد. مؤسسه تحقیقاتی جی‌پی مورگان گفت که فرآیند تولید آیفون به‌آرامی درحال‌بهبود است. به‌طورمعمول در فصل تعطیلات اپل برای تأمین تعداد کافی آیفون به مشکل می‌خورد و چنین موضوعی در سال ۲۰۲۳ نیز احتمالاً دیده می‌شود.
اکنون اروپا با یک بحران انرژی مواجه است که این پتانسیل را دارد که طیف گسترده‌ای از سازمان‌های فناوری اطلاعات چند کشور را از پای بیندازد. برخی از کارشناسان علت این بحران را جنگ روسیه و اوکراین و به‌دنبال‌آن تحریم روسیه ازسوی کشورهای غربی و اعلام اخیر سازمان اوپک مبنی‌بر کاهش تولید نفت خود به‌میزان دومیلیون‌بشکه در روز می‌دانند که بر جریان نفت و گاز طبیعی در جهان تأثیر می‌گذارند. ازطرفی بسیاری از جوامع اروپایی به زغال‌سنگ برای تولید برق روی آورده‌اند و این‌موضوع موجب افزایش آلودگی شده و چند کشور را با معضل تولید برق جایگزین مواجه کرده. درنتیجه تعدادی از نیروگاه‌های هسته‌ای درحال‌حذف تدریجی‌اند. با کمبود و گران‌شدن انرژی به‌طور فزاینده، بسیاری از شرکت‌های اروپایی به‌دنبال روشی سریع برای پردازش داده‌ها ازطریق مراکز داده از راه دور هستند. اتحادیه اروپا تاکنون چند گام درجهت کاهش اثرات بحران با ترغیب کشورهای عضو به کاهش مصرف گاز و برق برداشته؛ برای مثال، فرانسه شهروندانش را تشویق کرده است که در ساعات اوج مصرف از برق کمتری استفاده کنند. درهمین‌حال، بسیاری از سازمان‌های IT اروپایی هزینه‌ها را برای پوشش افزایش قیمت انرژی تغییر می‌دهند. باید منتظر جریان‌های مداوم سرمایه‌های دولتی و خصوصی برای توسعه، تجاری‌سازی و مقیاس‌پذیری فناوری‌های جدید باشیم. این‌مورد علاوه‌بر یک‌تریلیون‌یورویی‌ست که قبلاً اتحادیه اروپا به سرمایه‌گذاری‌های پایدار متعهد شده بود.
شبکه اجتماعی توئیتر، ترکیبی از رسانه‌های اجتماعی، وبلاگ‌نویسی، نوشتن متن و همچنین سایت خبری و شبکه اجتماعی آنلاین است که برای افراد مختلف کاربردهای متفاوت دارد و پراستفاده‌ترین پلتفرم دنیا محسوب می‌شود. با تصاحب ایلان ماسک این محبوبیت چند‌برابر شد اما با آمدن این مدیر جدید قوانین سرسختانه‌ای بر دنیای توئیتر حکم‌فرما شد. ایلان ماسک از دید خیلی از کاربران یک فرد جاه‌طلب شناخته می‌شود. این مدیر جدید جنگی علیه ربات‌های اسپم آغاز کرد و تغییراتی را مانند اصلاح مفهوم تیک آبی ایجاد کرد. وی همچنان به تغییرات ادامه می‌دهد و بااین‌اوصاف داستان‌های توئیتر ادامه خواهد داشت.
سال ۲۰۲۲ برای آمازون سال بسیارسختی بود. ارزش سهام آمازون دراین‌سال سقوط ۵۱درصدی را تجربه کرد و صدهامیلیارددلار از ارزش بازار این شرکت کم شد. بااین‌حال عملکرد بهتری نسبت به متا و تسلا داشت. طبق گزارش CNBC، سهام آمازون در سال ۲۰۲۲، ۵۱درصد سقوط کرد که بزرگ‌ترین کاهش از سال ۲۰۰۰ محسوب می‌شود. درآن‌زمان سهام این غول خرده‌فروشی کاهش ۸۰درصدی را تجربه کرد. ارزش بازار آمازون از ۱.۷تریلیون‌دلار در اوایل ۲۰۲۲ به حدود ۸۴۷میلیارددلار رسیده. آمازون ماه گذشته میلادی از باشگاه تریلیون‌دلاری خارج شد. تورم فزاینده و افزایش نرخ بهره، سرمایه‌گذاران را از رشد دور کرده است و آن‌ها را روی شرکت‌هایی با حاشیه سود متمرکز شده‌اند. در اوج همه‌گیری، مصرف‌کنندگان برای کالاهای مختلفی از ماسک گرفته تا مبلمان به خرده‌فروشان آنلاین مانند آمازون وابسته شدند. همین‌امر باعث شد تا سهام این شرکت با افزایش فروش، به بالاترین حد خود برسد؛ اما پس از پایان همه‌گیری، مصرف‌کنندگان دوباره خریدهای خود را از فروشگاه‌های فیزیکی انجام می‌دهند که این‌امر باعث شده است تا رشد درآمد چشمگیر آمازون کمرنگ شود.
مرکز ملی فضای مجازی نامه اعتراضی رسمی دررابطه‌با بسترسازی برای توسعه اغتشاشات اخیر و پاسخگونبودن و مسئولیت‌ناپذیری درخصوص مکاتبات رسمی پیشین توسط نهادهای مسئول ایرانی به شرکت متا ارسال کرد. دراین‌نامه اهم اعتراضات مطرح‌شده توسط ایران درخصوص انتشار سازمان‌یافته اخبار خلاف‌واقع، ترویج رفتارهای تبعیض‌آمیز و نفرت‌پراکنی، ترغیب خشونت و ناآرامی، نقض حاکمیت ملی و نقض حقوق کاربران ازطریق اعمال استانداردهای دوگانه و زمینه‌سازی فعالیت تبلیغی و عملیاتی گروه‌های تروریستی بر روی سکوهای وابسته به شرکت متا، تعمیق شکاف‌های اجتماعی و تبعیض نژادی و قومی، تجزیه‌طلبی و زمینه‌سازی برای جرائم سازمان‌یافته نظیرِ نقل‌وانتقال و معامله سلاح جنگی و مواد مخدر مطرح شد. دراین‌نامه، مرکز ملی فضای مجازی به شرکت متا فرصت داد تا برای فراهم‌شدن امکان فعالیت پایدار سکوهای مذکور اقدامات لازم ازجمله معرفی نماینده رسمی مسئولیت‌پذیر مستقر در ایران انجام دهند.
باوجوداینکه مدیران شرکت متا همواره مدعی رعایت حقوق کاربران و آزادی بیان دراین‌شبکه اجتماعی هستند اما محدودیت‌های گسترده‌ای برای اعضای متا در سراسر دنیا درنظر گرفته شد و الگوریتم‌های این‌برنامه ناخواسته کاربران را به‌سمت تحقق سیاست‌های دولت‌های غربی سوق داد. دراین‌شبکه کارمندان متا بیش از دیگران کاربران تحت‌کنترل بوده و حق ندارند نظرات خود درمورد موضوعات مختلف را بیان کنند. طبق خبرهای اعلام‌شده ازسوی رسانه‌های نزدیک به شرکت متا مدیران این‌شبکه اجتماعی درادامه سیاست افزایش فشار بر کارمندان بیان هرگونه صحبت درباره سقط‌جنین را ممنوع کردند. اگرچه نظرات متفاوتی درمورد موضوع بیان‌شده در سراسر دنیا وجود دارد و برخی از کاربران از آن حمایت و برخی‌دیگر آن‌را غیرقانونی و غیراخلاقی می‌دانند، ولی به‌اعتقاد اکثر کارشناسان فضای مجازی متا حق ندارد مانع از انتشار آزاد نظرات شود. هیچ‌کدام از مسئولان متا هنوز درمورد محدودیت جدید اعمال‌شده برای کارمندان این شرکت اظهارنظر کرده‌اند و احتمالاً همچون قبل ترجیح می‌دهند برنامه‌های خود را بدون هیچ‌گونه توضیحی اجرا کنند.
اعضای اتحادیه اروپا به‌منظور صیانت از کاربران اروپایی در برابر سخنان نفرت‌انگیز، اطلاعات نادرست و سایر محتواهای نامطلوب در فضای مجازی، سندی را تصویب کردند که به‌موجب‌آن شرکت‌های بزرگ فناوری مانند گوگل و متا، شرکت مادر فیس‌بوک و اینستاگرام باید پلتفرم‌های خود را با دقت بیشتری کنترل کنند. مقامات اتحادیه اروپا پس از مذاکراتی طولانی، به توافقی اصولی درمورد قانون خدمات دیجیتال و شفافیت شرکت‌های بزرگ فضای مجازی دست پیدا کردند. این قانون ازجمله شرکت‌های فناوری را مجبور می‌کند تا به کاربران اجازه دهند مشکلات فضای مجازی را گزارش داده و تبلیغات برای کودکان را منع کنند. نیز دست قانون‌گذاران را برای تصویب میلیاردها جریمه علیه متخلفان باز خواهد گذاشت.
تصویب سند خدمات دیجیتال یا دی‌اس‌ای که شامل نیمی از اصلاحات اساسی موجود در قوانین کلی دیجیتال اتحادیه اروپاست، اتحادیه را به‌عنوان پیشرو در مهار قدرت شرکت‌های مالک رسانه‌های اجتماعی و سایر بسترهای اینترنتی در جهان مطرح کرده است. توافق اولیه برای این سند قانونی بین پارلمان اتحادیه اروپا و کشورهای عضو حاصل شد؛ اما این نهادهای اروپایی هنوز پای این سند را رسماً مهر تأیید نزده‌اند. انتظار می‌رود این‌روند بدون مانع سیاسی پس از تابستان سال جاری به‌صورت رسمی نهایی شود. بعدازآن، قوانین تا ۱۵ماه پس از تصویب تا اول ژانویه ۲۰۲۴ اجرایی نخواهند شد.