زیست‌بوم عشایرنشین‌ها جاذبه زیبای زمستان‌گردی در کهگیلویه‌‌و‌بویراحمد
فرزانه شریفی
زیست‌بوم مناطق قشلاقی عشایرنشین کهگیلویه‌‌و‌بویراحمد که جلوه‌ای از کار و تلاش در کنار طبیعت بکر را به نمایش گذاشته، جاذبه‌ای زیبا برای زمستان‌گردی در این استان چهارفصل به‌شمار می‌رود. این‌روزها که بارندگی‌های مطلوب سال زراعی جاری طبیعت مناطق قشلاقی عشایرنشین را سرسبز کرده و اینجا برخلاف بیشتر نقاط کشور که پوشیده از برف است سخاوت آسمان زمین را زیباتر از همیشه کرده است و بهترین زمان برای سفر به سکونتگاه‌های عشایری گرمسیری کهگیلویه‌‌و‌بویراحمد است. زندگی عشایرنشین‌ها با تمام سادگی و مشکلاتش زیبایی‌های خودش را دارد؛ اینجا که کمترین امکانات برای زندگی در دسترس ساکنان است از همه امکانات حتی آب باران برای تأمین نیازهای ضروری استفاده می‌شود. این مردمان قانع و سخت‌کوش تقریباً همه نیازهای زندگی‌شان را خودشان تأمین می‌کنند؛ به‌طوری‌که از خانه یا همان سیاه‌چادر تا زیراندازهایی که در آن پهن می‌کنند؛ یعنی گلیم و گبه همه‌چیز با دستان پرتوان اعضای خانواده درست می‌شود. عشایرنشینان خودساخته نیازی به مصالح آن‌چنانی برای درست کردن خانه خود ندارند اینجا پشم و نی برای درست کردن سیاه‌چادر کافی‌ست.
سیاه‌چادرهایی که بوی صداقت و همدلی می‌دهد
در سکونتگاه‌های عشایری مشاهده فعالیت شبانه‌روزی همه اعضای خانواده از پسران و دختران خردسال گرفته تا جوانان، مردان و زنان سالخورده، روحیه قناعت و مهمان‌نوازی در کنار طبیعت بکر و البته هوای دلپذیر تجربیاتی به‌یادماندنی برای گردشگران به ارمغان می‌آورد. در این مناطق تکاپوی دختران و بانوان عشایری با لباس‌های رنگارنگ محلی برای پخت نان، دوشیدن شیر، تولید نخ موردنیاز صنایع‌دستی از پشم و پخت غذای محلی جلوه‌هایی از امید به زندگی را به نمایش گذاشته است. اگر بخواهیم از ابتدای روز نظاره‌گر فعالیت زنان و دختران باشیم آنان ابتدا شیر گوسفندان را دوشیده و پس از گرم کردن آن با نان، کره و عسلی که خود تولید کرده‌اند صبحانه‌ای ارگانیک برای اعضای خانواده و مهمانان مهیا می‌کنند. بانوان سخت‌کوش عشایرنشین در این روزهای زمستانی برای پخت نهار آن‌سوتر از سیاه‌چادر ابتدا از بوته‌های گیاهان خودرو می‌چینند و پس از شست‌وشو و خرد کردن با آن پلوهای خوش و طعم رنگی درست می‌کنند و آن‌را با ماستی که خود تولید کرده‌اند می‌خورند، خانواده‌های عشایرنشین اگرچه خود تولیدکننده گوشت هستند اما برخی روزها گیاه‌خواری می‌کنند. مردان هم پس از خوردن صبحانه هی هی گویان گوسفندان را به چرا برده در فرهنگ عشایری انجام کارهای خانه برای مردان نوعی عیب‌و‌عار است؛ اما آنان با فعالیت‌های مختلف تا شامگاهان برای رفاه خانواده در تلاش هستند.
سفر از دنیای مدرن به زندگی سنتی
یکی از مسافرانی که به منطقه عشایری دریلا در گچساران سفر کرده اعتقاد دارد که گردشگری عشایر افزون بر زیبایی‌هایی طبیعت بکر با مشاهده زندگی چادرنشینان انسان را به دنیای سنتی می‌برد. علی کشکولی می‌گوید که مهمان‌نوازی، قوی بودن حس نوع‌دوستی و تلاش برای کمک به یکدیگر باعث می‌شود مناطق عشایری برای شهرنشینان جذاب باشد. وی بااشاره‌به خاکی بودن جاده‌های عشایری می‌گوید: در‌صورت مستقر کردن درُشکه برای مسافران ضمن درآمدزایی گردشگران بیشتری جذب این مناطق می‌شود. کشکولی می‌گوید: افرادی که برای فعالیت درشکه‌ها مشارکت می‌کنند هم می‌توانند محل فعالیت خود را همراه با کوچ عشایر تغییر دهند. وی از مسافرانی که به مناطق عشایری برای گردشگری سفر می‌کنند خواست تا مسئولانه سفر کنند و جز ردپا هیچ‌چیز (زباله) از خود به یادگار نگذارند.
زیبایی‌های مناطق عشایری
یکی از اهالی مناطق عشایری گچساران بااشاره‌به بارندگی‌های اخیر در مناطق قشلاقی، سرسبزی طبیعت و هوای دلپذیر این روزهای سکونتگاه‌های عشایری گفت: این روزها مسافران زیادی برای کسب تجربه‌های نو مناطق گردشگری کهگیلویه‌‌و‌بویراحمد را برای طبیعت‌گردی انتخاب می‌کنند. نادر نادری با یادآوری اینکه عشایر از همه ظرفیت‌های طبیعی برای گذران زندگی استفاده می‌کنند و همین آن را برای شهرنشینان جذاب کرده تأکید کرد: اینجا عشایر بخشی از آب باران را برای دام‌هایشان ذخیره می‌کنند. وی تصریح کرد: اگرچه امور عشایر با ایجاد منبع‌های ذخیره آب و پر کردن آنان بااستفاده‌از تانکرهای سیار بخشی از آب موردنیاز عشایر را تأمین می‌کند اما عشایر هم با حفر گودال‌های بزرگ به ابعاد ۴۰ تا ۵۰متر و پوشاندنش توسط پلاستیک آب باران را ذخیره می‌کنند. نادری با یادآوری بازگشایی ایل راه‌های مناطق عشایری استان ازسوی امور عشایر تصریح کرد: این اقدام باعث تردد آسان عشایر به مناطق شهری شده و هم‌اکنون وضعیت قابل قبولی برای زندگی ساکنان و سفر گردشگران به مناطق عشایری ایجاد کرده است.
جاذبه زیبای زمستان‌گردی در بویراحمد
یکی از اهالی عشایر نشین شهرستان کهگیلویه نیز گفت: صفا، صمیمت و همچنین همدلی بین اعضای خانواده و ایل از مهم‌ترین ویژگی‌های زندگی عشایر است که افزون بر آسایش اهالی باعث فراهم شدن لحظاتی دل‌چسب برای گردشگران شده است. صنوبر عنوان کرد: زندگی عشایرنشینی اگرچه رنج هایی هم برای اهالی به همراه دارد؛ اما زیبایی‌های زیادی هم دارد که باعث شده شماری از هم‌وطنان برای تماشای آن به مناطق عشایرنشین سفر کنند. وی بیان کرد: در زندگی عشایری خبری از یخچال نیست اینجا برای خنک‌کردن آب و همچنین تبدیل ماست به دوغ و کره از مشک استفاده می‌شود. صنوبر اضافه کرد: در زندگی عشایری خانواده‌ها همه روزهای سال در پناه سیاه‌چادرهایی که با دست اهالی تولید می‌شود روزگار می‌گذرانند.
وجود بیش از یک‌میلیون رأس دام سبک و سنگین
جمعیت عشایر کهگیلویه‌‌و‌بویراحمد ۷۲هزار‌نفر از است که این جمعیت از شش ایل بومی، دو طایفه قشقایی، ۱۶ تیره، ۱۸۱ طایفه و بیش از 1110 تش (اولاد) شکل گرفته است. تولید ۲۷درصد از محصولات زراعی، ۶۰درصد از گوشت قرمز و ۳۵درصد صنایع‌دستی استان کهگیلویه‌‌و‌بویراحمد ازسوی جامعه عشایری صورت می‌گیرد. عشایر کهگیلویه‌‌و‌بویراحمد بیش از یک‌میلیون رأس دام سبک و سنگین نیز دارند، این استان با ۷۲۶هزار‌نفر جمعیت یک‌درصد مساحت کشور را در اختیار دارد.