فیلمهایی که پیش از مرگ باید ببینید!
خانم بوده خندان
«خانم بوده خندان» (بعضاً آنرا «لبخند مادام بوده» ترجمه کردهاند) یک اثر صامت کوتاه فرانسوی در سبکِ امپرسیونیستیست که در سال 1923 بهکارگردانی فیلمسازِ پیشگام سینمای آوانگارد؛ «ژرمن دولاک» ارائه شد. بسیاری، این فیلم را یکی از اولین فیلمهای واقعاً «فمینیستی» میدانند. داستانِ زنی باهوش را روایت میکند که در یک «ازدواج بدون عشق» به دام افتاده است. «آقای بوده» اغلب یا یک هفتتیر خالی روی سرش میگذارد و تهدید میکند یکروز این شوخی را عملی و به خودش شلیک میکند؛ یا مدام بر طبل ناامیدیاش میکوبد. او اینکار را آنقدر انجام میدهد که دیگر همسر یا دوستانش را شگفتزده نمیکند. یکشب، «آقای بوده» چند بلیت تئاتر میگیرد؛ اما همسرش از همراهیِ او امتناع میکند و در خانه میماند. وقتیکه «خانم بوده» در خانه تنها میشود، مدتی را صرف تفکر درمورد ازدواجش میکند و در یک خلسه ذهنی، تصمیم میگیرد که گلولهای در هفتتیر همسرش بگذارد تا او ناخواسته خود را بکشد. بعد از یکشب بیخوابی، «خانم بوده» از دامی که پهن کرده، پشیمان میشود؛ اما متأسفانه درآنروز اتاق «آقای بوده» آنقدر خالی نمیماند تا او بتواند گلوله را از هفتتیر بیرون بیاورد. «آقای بوده» طبق معمول صحبت را به جدل میکشاند و بااینتصورکه هفتتیر مثل همیشه خالیست، اول آنرا بهسمت خود نشانه میگیرد و بعد، آنرا سمت همسرش میچرخاند و شلیک میکند. البته گلوله خطا میرود و «آقای بوده» که حدس زده لابد همسرش قصد خودکشی داشته، ابراز پشیمانی میکند. این فیلم که بهنوعی فراموش شده و شاید کمترکسی از طرفداران فمینیسم نیز آنرا بهخاطر داشته باشد، عموماً توسط محققان، نهتنها بهعنوان «اولین»؛ بلکه بهعنوان «برترین» فیلم فمینیستی تاریخ درنظر گرفته میشود. یک اثر 37دقیقهای با فیلمنامهای از «آندره اُبی» که برگرفته از داستانی کوتاه بهقلمِ «گی دو موپاسان» است. زن خانهدارِ یک بورژوایِ ناراضی که مغازهداری بیفکر و خودمحور است. او دههها تسلیم این رابطه بدون عشق بوده و کمکم به مالیخولیا و حسادتهای مهارنشدنی مبتلا شده که خود را یک زندانی عاطفی میداند. در تمامِ فیلم، کارگردان از ترفندهای تصویری نظیرِ حرکت آهسته، اعوجاج و تصاویر رویهم برای ترسیم حالات احساسی مختلف «خانم بوده» استفاده میکند. این فیلم، فوراً «دولاک» را بهعنوان یک نیروی خلاق و صاحب اندیشه در سینمای جهان معرفی کرد و عموماً بهعنوان شاهکار او درنظر گرفته میشود. بازیگران این فیلم، «ژرمن درموز» و «الکساندر آرکیلیر» هستند.