بهترین موزه‌های هوافضای جهان

روجا تحریری نوری: موزه‌هایی که دستاوردهای بشر را در حوزه هوافضا به‌نمایش بگذارند، مکان‌های جالبی برای آشنایی با فضا و لمس کیهان هستند و سالانه علاقه‌مندان بسیاری را جذب می‌کنند. دراین‌گزارش با برخی از موزه‌های هوافضا در سراسر جهان آشنا می‌شویم که دنیای بیرون از سیاره محل سکونت ما را به‌تصویر می‌کشند. وقتی «جک سویگرت» فضانورد ناسا در جریان بحران بدنام مأموریت «آپولو ۱۳» عبارت نمادین «هیوستون، ما یک مشکل داریم» را بر زبان آورد، درواقع با «مرکز فضایی جانسون» در شهر هیوستون ایالت تگزاس تماس تلفنی برقرار کرده بود. میزبانی این مرکز گسترده ناسا، هیوستون را به یکی از مهم‌ترین شهرهای فضایی آمریکا و جهان تبدیل کرده و حتی در نام تیم بیسبال «هیوستون آستروس» این‌شهر نیز منعکس شده است. اگر هیوستون فاقد یک موزه هوافضا در سطح جهانی باشد، جایگاه خود را به‌عنوان یک شهر فضایی از دست خواهد داد و اینجاست که مرکز فضایی هیوستون وارد عمل می‌شود. این ساختمان در سال ۱۹۹۲ پس‌ازآن که مدیریت مرکز فضایی جانسون تصمیم گرفت مرکز فضایی را به موزه خود تبدیل کند، به‌روی بازدیدکنندگان گشوده شد. مساحت چشمگیر موزه به ۲۳ هزارمترمربع می‌رسد و یکی از بزرگ‌ترین نمایشگاه‌های فضایی آمریکا را در خود جای داده است. مرکز فضایی هیوستون به چندین بخش تقسیم شده است. تور گردشگری موزه از غرفه «ناسا پلازا» آغاز می‌شود که میزبان نمایشگاه اصلی موزه است. افسانه‌ای‌ترین نمایشگاه‌های موزه شامل یک شاتل فضایی واقعی و همچنین مجموعه‌ای از فضاپیماهای سرنشین‌دار ازجمله «مرکوری ۹»، «جمینای ۵» و ماژول فرماندهی «آپولو ۱۷» است. همچنین، ماکتی از ماژول قمری LTA-۸ که درطول مأموریت‌های آپولو با نام LEM شناخته می‌شد و فضانوردان آمریکایی را در مأموریت‌های قمری همراهی می‌کرد، دراین‌موزه قرار دارد. درمجموع، مرکز فضایی هیوستون بیش از ۴۰۰ نمایشگاه را در خود جای داده است. بزرگ‌ترین نمایشگاه در یک آشیانه سرپوشیده بزرگ به‌نام «پارک موشکی جورج دبلیو. اس. ابی» به‌نمایش گذاشته شده که نمایشگاه اصلی موشک در موزه است. چشمگیرترین بخش آن بدون‌شک سه مرحله از موشک افسانه‌ای «سترن ۵» نسخه‌های پروازی که استفاده نشدند است. در حیاط نزدیک پارک موشکی، تعدادی موشک کوچک‌تر به‌ویژه برخی از اولین نمونه‌ها شامل «لیتل جو ۲»، «مرکوری-ردستون» و «جمینای-تایتان» قرار دارند. مساحت مرکز فضایی هیوستون به‌قدری بزرگ است که حتی تورهایی با مینی تراموا نیز ارائه می‌شوند. این تورها به بازدیدکنندگان امکان می‌دهند به‌سرعت همه نمایشگاه‌ها را ببینند و بین بخش‌های اصلی موزه فضایی حرکت کنند. مسیر تور تراموا بازدیدکنندگان را به مرکز فضایی جانسون می‌برد و درطول مسیر چندین توقف دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به «ساختمان ۳۰» (اتاق کنترل پرواز فضایی ناسا) و «ساختمان ۹» (محل تأسیسات مدل‌سازی فضاپیما) اشاره کرد. این موزه، نمایش‌های متعددی را برای کودکان و بزرگ‌سالان برگزار می‌کند که به‌ رویدادهای برجسته و تاریخ‌های فضایی اختصاص دارند. وقتی درباره تگزاس در چارچوب تاریخ فضایی آمریکا صحبت به‌میان می‌آید، نمی‌توان ایالت فلوریدا را نادیده گرفت. جزیره مریت این ایالت میزبان «مرکز فضایی کندی» است که از سال ۱۹۶۸ به مرکز اصلی کنترل پروازهای فضایی و تأسیسات پرتاب ناسا تبدیل شد. مجموعه ویژه بازدیدکنندگان مرکز فضایی کندی به بخش‌هایی مخصوص مأموریت‌های فضایی اصلی ناسا تقسیم شده. دراین‌مجموعه می‌توان سالن Race to the Moon Hall مأموریت‌های ماه و فضای جداگانه «شاتل فضایی آتلانتیس» را که به مأموریت‌های قدیم فضاپیماهای قابل‌استفاده مجدد اختصاص داده شده است، پیدا کرد. بخش‌های موزه نه‌تنها به اختراعات و فناوری‌های فضایی، بلکه به افراد مشهور اختصاص داده شده‌اند. با بازدید از تالار مشاهیر فضانوردان موسوم به Astronaut Hall of Fame می‌توان با جزئیات زندگی و حرفه فضانوردان آمریکایی آشنا شد که با نام فضانوردان مأموریت «مرکوری ۷» آغاز می‌شود. نام طراحان موشک و متخصصان برجسته ناسا را می‌توان در «تالار قهرمانان و افسانه‌ها» یافت که به بازدیدکنندگان فرصت می‌دهد در سینمای کروی چهاربعدی، احساس واقعی یک فضانورد را تجربه کنند. دراین‌سینما می‌توان کنار «آلن شپرد»، «نیل آرمسترانگ»، «جان گلن» و «جیمز لاول» به یک سفر فضایی مجازی کوتاه رفت. کل نمایشگاه تالار قهرمانان و افسانه‌ها پیرامون موشک «مرکوری-ردستون» ساخته شده است که تاریخ سفرهای فرازمینی ناسا با آن آغاز شد. دراین‌تالار می‌توان کپسول فرود «جمینای ۹» و فضاپیمای واقعی «سیگما ۷ مرکوری» را نیز یافت که در آن «والتر شیرا» فضانورد ناسا پرواز مداری ۹ ساعته خود را به دور زمین طی آخرین مأموریت سرنشین‌دار برنامه مرکوری ناسا انجام داد. مرکز بازدیدکنندگان مرکز فضایی کندی نیز پارک موشک‌های کاوشگر ویژه خود را دارد، اما نمایشگاه بسیاربزرگ‌تری از تجهیزات پرتاب را نسبت به موزه مرکز فضایی هیوستون در خود جای داده است. دراین‌موزه می‌توان تقریباً هر موشکی را که طی دهه طلایی ناسا در دهه ۶۰ از سکوهای پرتاب کندی پرتاب شده است، دید. معروف‌ترین موشک برنامه آپولو موسوم به «سترن ۵» در مرکز فضایی کندی قرار دارد. «موزه ملی هوا و فضای اسمیتسونیان» از دو مرکز جداگانه تشکیل شده. موزه اصلی که در مرکز شهر واشنگتن دی‌سی قرار دارد، در سال ۱۹۷۶ افتتاح شد. موزه دوم، «مرکز اودوار-هیزی» است که درست در کنار «فرودگاه بین‌المللی دالس واشنگتن» قرار دارد. این مرکز در پایان سال ۲۰۰۳ افتتاح شد و هواپیماها و فضاپیماهای بسیاری را در خود جای داده. موزه اصلی یک مرکز تخصصی در برگزاری نمایشگاه‌های آموزشی است و مجموعه چشمگیری از هواپیماها و فضاپیماهای تاریخ‌ساز را نیز در خود دارد. ایسنا