زنان از آن‌چه در دوربین می‌بینید، تنهاترند!

از هر چهار زن اروپایی و آمریکایی، یک نفرشان فکر می‌کنند که سفر به صورت تنهایی می‌تواند خطرآفرین باشد و این مسئله در دوره‌ای که به نظر می‌رسد دست‌کم در کشورهای توسعه‌یافته نباید نگرانی‌هایی این‌چنین برای جامعه زنان وجود داشته باشد، جای تامل و البته تاسف دارد. این آمار متعلق به مرکز داده‌پردازی و آگاهی‌رسانی سفر City-Safe است که در اینفوگراف سفر و زنان که در اوایل سال 2016 منتشر کرد، به آن اشاره داشته ‌است. مسئله امنیت "زنان تنها" منحصر به مقوله سفرهای دورن و برون‌مرزی نیست و می‌تواند بخش مهم‌تر و کارآمدتری همچون حضور این گروه از جامعه را در فعالیت‌های روزمره‌شان تحت تاثیر قرار دهد. در آمار همین مرکز عنوان شده که تنها 40درصد زنان هنگامی که از خانه قدم به بیرون می‌گذارند، "احساس" امنیت ندارند و این ماجرا چیزی بسیار فراتر از این است که بخواهیم به مواردی چون جرم و جنایت توجه نشان دهیم. به عبارتی، تامین امنیت روانی زنان در چالش‌های روزانه، مورد نظر کارشناسان City-Safe بوده‌است؛ امری که اگر محقق نشود، بخشی از نیروی توسعه جامعه همیشه لنگ خواهد ماند؛ چون نمی‌تواند به راحتی از صددرصد توان فکری خود استفاده کند. هرساله گزارش‌های مختلفی در مورد امن‌ترین کشورها برای زنان منتشر می‌شود که البته عمده آنها به مواردی چون زمینه‌‌های رشد اقتصادی می‌پردازند یا در نهایت، موضوع امنیت سفر را در مقصدهای گردشگری لحاظ می‌کنند. کمتر آماری هست که امنیت حضور زنان هر کشوری را در Basic Human Needs در جامعه مورد تحلیل قرار دهد؛ مسئله‌ای که بسیار مهم‌تر از نیازهای ثانویه و بعضا لوکس هستند و رشد و سلامت زنان وابسته به آنها است. در تازه‌ترین گزارشی که موسسه Gallup منتشر کرده، آماری تحلیلی از کشورهایی که بیشترین امنیت خاطر را برای شهروندان زن خود فراهم کرده‌اند و در این زمینه نقش قانون و نیروی پلیس به عنوان کلیدی‌ترین عنصر تامین‌کننده مورد نظر بوده، ارائه شده است. البته نکته مورد نظر این است که به علت محدودیت‌هایی که در انجام تحقیقات بوده تنها بخشی از کشورهای جهان در این آمار حضور دارند و به عبارتی نمی‌توان آن را گزارشی صددرصد کامل دانست؛ از جمله اینکه نام ایران در این فهرست وجود ندارد؛ هرچند در آمار امنیت کلی اجتماعی با در نظر گرفتن جمیع موارد امنیت شهری، اقتصادی، اجتماعی، حقوقی، غذایی، بهداشتی و... در مرکز تحقیقاتی Social Progress Imperative نام ایران با امتیاز 63.35 در رتبه 90 کشورهای جهان قرار دارد که سطح متوسطی می‌شود. بر اساس آمار گالوپ، از هر 10 نفر در جهان، شش نفرشان به پلیس محلی اعتماد دارند و با وجود حضور نیروهای پلیس، احساس امنیت می‌کنند. مردم کشورهای واردشده به فهرست امن‌ترین جوامع با حضور نیروهای پلیس، عنوان می‌کنند که با خیال راحت شب‌ها در خیابان‌ها قدم می‌زنند؛ مسئله‌ای که وقتی به حضور "زنان" می‌رسیم، اهمیت خود را بیشتر نشان می‌دهد؛ زیرا در ساعات شبانه و خلوت، امن بودن شرایط برای آنها مفهومی جدی‌تر پیدا می‌کند. در واقع حتی جوامع منتخب این فهرست هم نتوانسته‌اند در تامین حداکثری امنیت اجتماعی زنان ولو با وجود گشت‌های پلیس و سایر موارد اطمینان‌بخش و بازدارنده، کارهای قابل توجهی انجام دهند. روش تحقیقاتی این مرکز برای رسیدن به آمار نهایی، مصاحبه روددرو با 1000 فرد 15سال به بالا در 133 کشور طی سال 2015 بود. بر اساس این گزارش، نتیجه تحقیقات نشان می‌داد که شاخص زیر 14درصد، حداقل امنیت و شاخص 92درصد، حداکثر امنیت در نظر گرفته شده است. با وجود این شاخص‌ها، سنگاپور با 93درصد، بالاترین حد امنیت و ونزوئلا با 14درصد، پایین‌ترین حد امنیت اجتماعی را توسط نیروهای پلیس و اعمال قانون، برای شهروندان خود به ارمغان آورده‌اند. طرح‌های مرتبط با ایجاد امنیت اجتماعی، یکی از راهکارهای ایجاد محیط زندگی بهتر برای شهروندان هر جامعه‌ای است و در ایران نیز این مسئله مورد توجه نیروهای ذی‌ربط قرار گرفته است. به گزارش شفاف‌نیوز که در 12 مهرماه سال جاری منتشر شد، زورگیری، سرقت، تجاوز، آدم‌ربایی، قتل، اسیدپاشی، بمب‌گذاری و به تطور کلی اقدامات تروریستی از جمله موارد امنیتی هستند که نیروهای انتظامی و نظامی وظیفه کنترل و کاهش آن را در یک جامعه به عهده دارند. در این بین احساس امنیت تنها به جامعه معطوف نمی‌شود و در خانه و خانواده و محل کار و در بسترهای کوچک‌تر نیز وجود احساس امنیت اهمیت دارد. به گفته پلیس در حال حاضر امنیت کشور به 90‌درصد رسیده است. در ادامه این گزارش آمده است: «سردار محمدیان؛ رئیس‌پلیس تهران بزرگ در برنامه تیتر امشب که از شبکه خبر صدا و سیما پخش شد، گفته بود در سال 94 و 95 بیش از 90‌درصد قتل‌ها کشف شده است که میزان کشفیات قتل مربوط به این دو سال 80‌درصد و حدود 12‌درصد مربوط به سال‌های پیش از آن است. وی در ادامه در مقایسه‌ای کشف قتل در کشورهای اروپایی را حدود 50‌درصد عنوان کرد. رئیس‌پلیس آگاهی تهران گفته بود احساس امنیت در ایران مطلوب نیست و این به دلیل نشان داده‌نشدن توانمندی واقعی پلیس و اطلاع‌رسانی ناکافی است. وی، یکی از راهکارهای افزایش احساس امنیت در بین مردم را کوتاه‌کردن فاصله زمانی وقوع جرم با کشف آن عنوان کرد. این در حالی است که به گفته پلیس، رضایت‌مندی مردم از عملکرد پلیس در سال 94 از 63‌درصد به 80‌درصد در سال 95 رسیده است». در گزارشی هم که باشگاه خبرنگاران جوان در همان تارخ منتشر کرد، از قول کوروش محمدی؛ جامعه‌شناس در تعریف خود از «امنیت» و «احساس امنیت» نوشت: «احساس امنیت با امنیت متفاوت است. الزاما در یک جامعه، امنیت تضمی‌کننده احساس امنیت نیست؛ ولی می‌توان گفت در جامعه‌ای افزایش میزان احساس امنیت، امنیت را می‌تواند افزایش دهد. در نظر داشته باشید جامعه کنونی ایران جامعه امنی است. در مقایسه با کشورهای همسایه و حتی کشورهای جهان به خوبی می‌توان به این موضوع پی برد. مرم ما با آرامش خاطر تردد می‌کنند و نگران این موضوع نیستند که ممکن است هر لحظه برای آنها مشکلی پیش بیاید. این امنیت اجتماعی به واسطه حضور نیروهای انتظامی در کشور به وقوع پیوسته و می‌توان گفت ایران امن است؛ اما باید پرسید احساس امنیت در کشور نیز وجود دارد؟ عدم احساس امنیت رابطه مستقیمی با التهاب و اضطراب دارد. برای مثال، در زمانی که اسیدپاشی در اصفهان رخ داد، می‌توانستیم این التهاب و یک عدم احساس امنیت در میان مردم و به ویژه زنان احساس کنیم. توجه به این موضوع بسیار مهم است که اسیدپاشی تنها برای دو نفر رخ داد؛ اما برجسته‌شدن این موضوع در میان مردم در ایجاد عدم احساس امنیت نقش بسزایی داشت». آنچه در روند تامین امنیت اجتماعی با اعمال قانون و استفاده از نیروهای کارآمد پلیس است، توجه به مواردی است که به هر نحوی، آرامش خیال زنان کشورمان را در معابر عمومی، تردد در ساعات شبانه یا محل‌های خلوت، حضور در محیط‌های مختلف اجتماعی و... را به هم می‌ریزد و مختل می‌کند. در گزارش‌های بین‌المللی منتشره در سایت‌هایی چون Listovative از آیسلند به عنوان امن‌ترین منطقه جهان برای زنان نام برده می‌شود که این مسئله متاثر از وجود استاندارد بسیار بالای GPI یا همان شاخص امنیت جهانی است. در توضیح این مرکز خبری آمده است: «آیسلند، دارای صلح‌دوست‌ترین مردم جهان است که زندگی مسالمت‌آمیز کنار هم را به ایجاد فضایی خشن و پرتنش، ترجیح می‌دهند و به همین دلیل، آمار جرم و جنایت در آنجا بسیار پایین است. در نتیجه، زنان هم از امنیت و آرامش حضور اجتماعی بیشتری برخوردارند. در این مرکز اطلاع‌رسانی بعد از آیسلند، به کشورهای دانمارک، اتریش، نیوزیلند، سوئیس، استرالیا، ژاپن، کانادا، فنلاند و سنگاپور اشاره شده است که با آمار گالوپ تفاوت‌هایی دارد. بر اساس شاخص‌های مورد استفاده کارشناسان گالوپ که در صدر آنها نیروهای پلیس و موارد قانونی قرار دارند، 10 نام اول این کشورها را به ترتیب، سنگاپور، آیسلند، ازبکستان، تاجیکستان، سوئیس، نروژ، فنلاند، اردن، اتریش و دانمارک تشکیل می‌دهند.