نگرانی رهبران اروپا از دومینوی اعتراضیِ کشاورزان
«رادو مگدین»؛ تحلیل‌گر و استراتژیست مطرح اروپایی، بااشاره‌به افزایش اعتراضات کشاورزان این قاره و سال انتخاباتی پیش‌رو برای «قاره سبز»، نوشت: «رهبران اروپا نباید توانایی اقلیت‌های خشمگین را دست‌کم بگیرند؛ زیرا این‌امر، خطرات سیاسی و انتخاباتی قابل‌توجهی برای کشورهای اروپایی در‌پی خواهد داشت!» به‌گزارش سایت «یورونیوز»؛ او معتقد است کشاورزان معترض این قاره می‌خواهند از فرصت انتخاباتی پیش‌رو استفاده سیاسی و توجه سیاستمداران را به‌دلایل نارضایتی‌ها و نگرانی‌های خود جلب کنند. او بااشاره‌به‌اینکه رویکرد معترضان در بسیاری از شهرها و البته پایتخت‌های اروپایی دردسرهایی ایجاد کرده، هشدار داد: «مقام‌های اروپایی نباید در محکوم‌کردن تاکتیک‌های معترضان، سخت‌گیرانه رفتار کنند. بسیاری از کشاورزان و به‌ویژه کشاورزان و صاحبان مزارع خانوادگی کوچک، در رنج هستند و برای آن‌ها، اعتراضات، بخشی از هویتشان است». نویسنده مقاله، همچنان نسبت به عواقب هرگونه سوء‌تدبیر مقام‌های اروپایی دربرخوردبا اعتراضات همه‌گیر کشاورزی در جوامع مختلف قاره هشدار داد و گفت: «کشاورزان و کلاً جهان روستایی، قادر است تمایلات رأی‌گیری محافظه‌کارانه یا راست میانه خود را برای افزایش شانس رادیکال‌ها به‌کار بگیرند». او نحوه پاسخگویی سیاستمداران اروپایی به مشکلات و نارضایتی‌های کشاورزان را «تعیین‌کننده اتفاقات بعدی خیزش اعتراضی اروپا» دانست و تأکید کرد: «رهبران اروپایی باید میزان گسترده نابرابری سیاسی و این واقعیت که کشاورزان احساس می‌کنند نمایندگانشان به آن‌ها خیانت کرده‌اند را درمواجهه‌با معترضان درنظر بگیرند». انتخابات پارلمان اروپا در سال ۲۰۲۴ قرار است در روزهای ۶ تا ۹ ژوئن برگزار شود. ۳۷ کشور جداگانه در اروپا میزبان انتخابات در سال آینده‌اند. بیش از ۴۰۰میلیون واجدشرایط رأی‌دهی از ۲۷ کشور اتحادیه اروپا، ۷۲۰ عضو پارلمان اروپا را در ماه جولای تعیین خواهند کرد. پس از پیروزی عوام‌گرایان راست‌گرا در ایتالیا و بحث‌های کنونی مهاجرت، این رأی، آزمونی برای حمایت راست افراطی در سطح اروپا ارزیابی می‌شود.
تاکنون اعتراضات کشاورزان، اختلال‌هایی را در فرانسه، آلمان، ایتالیا، بلژیک، لهستان، رومانی و هلند ایجاد کرده است. اروپا شاهد انفجار اعتراضات کشاورزان در هفته‌های اخیر پیرامون مسائلی‌ست که به‌گفته آن‌ها؛ شامل افزایش مقررات، هزینه بالای سوخت و رقابت ناعادلانه ناشی از سیاست‌های تجارت آزاد اتحادیه اروپا می‌شود. در‌این‌هفته‌ها، کشاورزانی از بلژیک، آلمان و فرانسه با جمع‌شدن در جاده‌ها ناامیدی از حضور رقبای خارجی غیرقانونی که قیمت محصولات کشاورزی را پایین می‌آورند، ابراز کرده‌اند. آن‌ها در کنار تخلیه خشم خود، خواستار «مقررات آسان‌تر و بوروکراسی کمتر» هستند. کشاورزان معترض خواستار آن هستند که حرفه‌شان به‌دلیل اهمیتش به‌رسمیت شناخته شود. بعلاوه سیاست‌های کشاورزی دولت‌هایشان را به‌دلیل تلاش برای غیررقابتی‌کردن آن‌ها محکوم می‌کنند. کشاورزان به‌طورخاص با واردات محصولات کشاورزی، محدودیت در استفاده از آب برای اهداف آبیاری، افزایش هزینه‌های سوخت دیزل و اقدامات محدودکننده با هدف حفاظت از محیط‌زیست که به‌نظر آن‌ها بار مالی افزایش داده است، مخالف هستند. در شهر «اورت (ایتالیا)»، کشاورزان در نزدیکی یک تقاطع بزرگراه با تراکتورهای پارک‌شده خود جمع شدند تا علیه سیاست‌های کشاورزی اتحادیه اروپا تظاهرات کنند. این اعتراض، بخشی از جنبشی بزرگ‌تر است که در سراسر ایتالیا و اروپا گسترده شده است. کشاورزان فرانسوی و بلژیکی نیز مقابل پارلمان اروپا در بروکسل تظاهرات کردند و یک گاو پلاستیکی در اندازه واقعی را به‌صورت اسکلت نقاشی‌شده، به‌نمایش گذاشتند! کشاورزان لهستانی، با شرکت در تظاهرات با «رانندگی آهسته کامیون‌های خود» در شهر «ورشو» و به‌منظور ایجاد اختلال در تردد و جلب‌توجه عمومی، ناامیدی خود را از مقررات اتحادیه ابراز کردند. تراکتورها و کامیون‌ها نیز در دروازه نمادین «براندنبورگ» (برلین) جمع شدند. کشاورزان و رانندگان کامیون با اتحاد در‌این‌اعتراض به‌دنبال شنیده‌شدن صدایشان هستند. کشاورزان فرانسوی در جنوب «پاریس» دورهم جمع شدند تا اعتراض خود را نشان دهند. آن‌ها با تجمع توانستند به فروشگاه مواد غذایی عمده‌فروشی به‌عنوان بخشی از اعتراضات جاری خود نزدیک شوند. در ادامه اعتراض کشاورزان اروپایی به «افزایش قیمت سوخت» و «واردات ارزان‌قیمت محصولات از اوکراین»، کشاورزان بلژیکی نیز دست به اعتراض زدند. گزارش‌ها از اعتصاب کشاورزان بلژیکی به‌دلیل افزایش هزینه‌ها، سیاست زیست‌محیطی اتحادیه اروپا و واردات ارزان مواد غذایی از اوکراین حکایت می‌کنند. در ادامه اعتراض‌های کشاورزان کشورهای عضو اتحادیه اروپا علیه سیاست‌های کشاورزی ملی و سیاست‌های سخت‌گیرانه اتخاذشده ازسوی این اتحادیه، کشاورزان یونانی و بلغارستانی هم به اعتراض‌های اخیر علیه این سیاست‌ها پیوستند. کشاورزان، دامداران و زنبورداران یونانی به‌طور نمادین جاده‌ها را به‌مدت ۳۰دقیقه در مناطق مرکزی کشور؛ ازجمله در شهرهای مالاگارا، دِروِنی، استری مونیکا و کولورا و نیز شهر بندری ایگومنیتسا واقع در شمال‌غربی یونان مسدودکردند. از جمله تقاضاهایی که کشاورزان معترض یونانی در جریان اعتراض‌های خود مطرح کردند، باید به اختصاص قیمت ارزان‌تر برای سوخت و برق مصرفی در امور کشاورزی، کاهش مالیات برای خوراک دام، کود و ماشین‌آلات کشاورزی و بازنگری گسترده سیاست‌های کلی کشاورزی اتحادیه اروپا برای کشورهای عضو این اتحادیه اشاره کرد. اعتراض کشاورزان یونانی درحالی صورت می‌گیرد که «کیریاکوس میتسوتاکیس» (نخست‌وزیر این‌کشور) تأکید کرد که ما به هیچ گروهی اجازه نخواهیم داد از جامعه یونان باج‌خواهی کند! خبرگزاری دولتی بلغارستان نیز اعلام کرد که کشاورزان بلغاری دراعتراض‌به سیاست‌هایی که پیروی از آن‌ها را «عامل ورشکستگی کشاورزی» این‌کشور می‌دانند جاده‌های ورودی و خروجی شهر اختیمان را مسدود کردند. «تودور ژیکوف» (رئیس انجمن تولیدکنندگان سیب‌زمینی) به این خبرگزاری گفت: «ما به‌این‌دلیل‌که در بلغارستان فقط کشاورزان هستند که باید به‌تنهایی هزینه‌های سیاست مشترک کشاورزی (CAP) اتحادیه اروپا و قوانین زیست‌محیطی اتحادیه را از جیب خود بپردازند دست به اعتراض زده‌ایم». به‌دنبال اعتراض‌های سراسری کشاورزان اروپایی به وضع قوانین سخت‌گیرانه محیط‌زیستی ازسوی اتحادیه اروپا و مجوز این اتحادیه برای واردات بی‌رویه محصولات کشاورزی اوکراین به بازارهای محلی کشورهای عضو، کشاورزان ایتالیایی نیز با تراکتورهای خود به صف این اعتراضات پیوستند. به‌گزارش «رویترز»؛ گروهی از این کشاورزان معترض، با کاروانی از تراکتورها راهی پایتخت ایتالیا شدند و گروهی دیگر با آوردن یک «گاو» به خیابان‌های شهر «میلان»، دست به راهپیمایی زدند. گروه بسیاری از این کشاورزان معترض که از مناطق مختلف ایتالیا در قالب کاروانی به‌هم‌پیوسته راهی «رم» شدند، در مسیر به‌سمت پایتخت، پلاکاردهایی حاوی شعارهای مختلف مانند «چون کشاورز نباشد، غذا نیز نباشد» را حمل می‌کردند و با اجتماع در حومه پایتخت ایتالیا، قصد دارند اعتراضات خود را در روزهای آینده نیز تداوم بخشند. شبکه «یورونیوز» در گزارشی به بررسی پیامدهای اقتصادی اعتراض‌های کشاورزان در آلمان، فرانسه، رومانی، هلند و بلژیک پرداخت و نوشت: پیشینه اعتصاب‌های کنونی کشاورزان که سراسر اروپا را دربرگرفته است، به قرارداد موسوم به «توافق سبز» بازمی‌گردد که در سال ۲۰۱۹ با هدف دستیابی به انتشار صفر خالص گاز دی‌اکسید کربن از مسیر اعمال تغییرات اساسی مانند دیجیتال و غیرکربنی‌کردن اقتصاد اروپا تا ۲۰۵۰ حاصل شد. ضعف سیاست‌گذاران اروپایی در پیش‌بینی تأثیر توافق بر وضعیت کشاورزان، عامل بروز اعتراض‌های فعلی‌ست که خود زمینه‌ساز بحرانی اساسی خواهد بود. «کاهش ۵۰درصدی مصرف آفت‌کش‌ها و کودهای شیمیایی» و «ارگانیک‌کردن ۲۵درصدی محصولات تا سال ۲۰۳۰»، دو بند از راهبردهای این توافق هستند که به‌صورت مستقیم، بخش کشاورزی را تحت‌تأثیر قرار می‌دهند. در نتیجه واکنش کشاورزان و سیاستمداران راست‌گرا (با دغدغه کاهش تولید مواد غذایی)، لایحه پیشنهادی «مصرف پایدار آفت‌کش‌ها» رد شد. آن‌ها معتقدند توافق یادشده، ایدئال‌گرایی بوده و واقعیت‌ها و ضرورت‌های اقتصادی را درنظر نگرفته است. اعتراض‌ها در مرحله فعلی در سطح مسدودکردن جاده‌های اصلی، اعتراض به افزایش قیمت‌ها، کاهش دستمزدها و قوانین زیست‌محیطی اتحادیه اروپا گسترش یافته. افزایش رقابت در بازارهای محلی نیز بر وخامت اوضاع و خشم کشاورزان افزوده است. بر پلاکاردهای معترضان «وقتی کشاورز نابود شود، غذا وارداتی می‌شود» و «بدون کشاورزان یعنی: بدون غذا، بدون آینده» نوشته شده بود. گذشته از توافق مورداعتراض؛ اعتصاب‌ها رویکردهای کلان زیست‌محیطی اتحادیه اروپا را نیز نشانه رفته است. کشاورزان در آلمان علیه طرح دولت برای کاهش یارانه گازوئیل، در فرانسه علیه قوانین سخت‌گیرانه دررابطه‌با فعالیت‌های کشاورزی و در هلند نسبت به طرح‌های زیست‌محیطی برای کاهش میزان دام کشاورزان جهت کنترل تولید گازهای گلخانه‌ای معترض هستند. کشاورزان درتلاش‌اند با دراختیارگرفتن کنترل بندرها، زیرساخت‌های لجستیکی را نیز مختل کنند؛ مثلاً در اعتراض‌ها در بلژیک، بندر «زیبراگ» برای ۳۶ساعت توسط کشاورزان معترض مسدود شد. به‌نوشته «یورونیوز»؛ شرایط این قابلیت را دارد که نه‌تنها ساختار کشاورزی منطقه‌ای؛ بلکه بخش حمل‌ونقل مسئول تحویل کالاها را نیز مختل و مجموعه زنجیره تأمین و نیز اقتصاد منطقه‌ای اروپا را فلج کند. اعتراض‌های خشونت‌آمیز، درگیری با پلیس، تعطیلی سراسری، مسدودشدن جاده‌ها و اعتصاب‌های گسترده، پیامدهای سنگینی برای بخش‌های تجارت و تولید اروپا به‌دنبال خواهد داشت. اعتراض‌های کشاورزان و پیامدهای اجتناب‌ناپذیر ناشی‌ازاین روند در شرایطی گریبان‌گیر اروپا می‌شود که اتحادیه اروپا درطول تابستان و پاییز گذشته نیز به‌دلیل وقوع سیل و آتش‌سوزی در جنگل‌ها با آسیب اقتصادی گسترده‌ای روبرو شد و بسیاری از کشاورزان، دام‌ها و محصول خود را از دست دادند. تنها راه‌حل پیش‌روی اتحادیه برای غلبه بر شرایط، جلب اعتماد کشاورزان ازطریق کنترل قیمت‌ها و انعطاف‌بخشی بر سیاست‌های سبز درراستای حفظ محیط‌زیست است. دلایل اعتراضات کشاورزان در فرانسه متعدد است: از مالیات بالا بر سوخت ماشین‌آلات کشاورزی تا وضعیت نامناسب یارانه‌های حمایتی دولت، مشکلات کم‌آبی و ... از علل اعتراضات عنوان شده است. «لوک اسمسار» (نایب‌رئیس فدراسیون ملی اتحادیه‌های کشاورزان) اعلام کرد: «سیاستمداران فریادهای کمک را جدی نگرفتند. امروز، بحران اخلاقی واقعی هست؛ در ۱۰سال‌گذشته از کشاورزان زیاد طلب کردیم». بزرگ‌ترین اتحادیه کشاورزی فرانسه (FNSEA) درباره اعتراضات کشاورزان این‌کشور آورده است: «کشاورزان فرانسوی نیز به‌مانند همتایان آلمانی خود که طی روزهای اخیر با تراکتور از هرگوشه از کشور به‌سمت برلین راهی شدند، نسبت به وضع مالیات و مقررات جدید دست به اعتراض زده‌اند. اتحادیه کشاورزان فرانسه تصمیم دارد تا اعتراضات سراسری را برای روزهای آتی ترتیب دهد؛ درحالیکه صدها تراکتور و کشاورز دراعتراض‌به قوانین وضع‌شده ازسوی دولت، بزرگراهی که «تولوز» را به سواحل آتلانتیک وصل می‌کند، مسدود کردند. کشاورزان نسبت به اعمال مالیات بر سوخت ماشین‌آلات، واردات ارزان محصولات کشاورزی و چالش‌های مرتبط با کمبود آب، محدودیت‌های بیش‌ازحد و تشریفات اداری، معترض‌اند». محصولات کشاورزی ارزان‌قیمت بنا به‌گفته رسانه‌ها؛ عمدتاً از اوکراین وارد می‌شود و به‌نظر می‌رسد قربانی‌کردن منافع شهروندان اروپا به‌پای اوکراین، به این‌حوزه نیز رسیده است. «جنبش جلیقه‌زردها» که از نوامبر 2018 در فرانسه آغاز شد، تأثیرات اجتماعی عمیقی بر‌جا گذاشت. پوشیدن جلیقه زرد مطابق قوانین؛ توسط رانندگانی صورت می‌گیرد که منتظر کمک برای تعمیر خودروی خود در خیابان و جاده‌ها هستند؛ و از نوامبر 2018 تبدیل به نماد معترضان به افزایش قیمت سوخت، مالیات و ... شد. اکنون رسانه‌های فرانسوی درباره اعتراضات اخیر کشاورزان تعبیر «جلیقه‌سبزها» را به‌کار می‌برند که نماد محصولات و سرسبزی زمین‌های کشاورزی‌ست. «فرانس 24» درباره تبدیل مسئله اعتراض کشاورزان به جنبشی مانند «جلیقه‌زردها» نوشته است: «یکی از وزرای دولت فرانسه به رسانه آمریکایی پولیتیکو گفت که طی روزهای اخیر مکرون به اعضای کابینه گفته که به‌شدت مراقب اوضاع باشند؛ چراکه او نمی‌خواهد اعتراضات منجر به شعله‌ورشدن جنبشی همچون جلیقه‌زردها شود». نیز در مطلبی به‌نقل‌از مطبوعات فرانسه درباره شکل‌گیری تعبیر «جلیقه‌سبزها» نوشته شد: «در مطبوعات فرانسه، بااشاره‌به جنبش جلیقه‌زردها که این‌کشور را در ۲۰۱۸ تکان داد، از جلیقه‌سبزها صحبت می‌شود. درحالیکه گابریل آتل (نخست‌وزیر فرانسه) قرار است که با رهبران اتحادیه‌های کشاورزی دیدار کند، مقامات اجرایی نگران گسترش این جنبش مانند جلیقه‌زردها هستند». روزنامه معروف «لیبراسیون» نیز دراین‌رابطه نوشته است: «آیا می‌توانیم آن‌ها را جلیقه‌سبزها بنامیم؟!» حمله به احزاب «راست افراطی» و بزرگ‌نمایی خطرات آنان برای اروپا در سال‌های اخیر بسیاربرجسته بوده است. در اعتراضات اجتماعی سال‌های اخیر، جریان‌های راست افراطی، متهم ثابت تحریک معترضان ازسوی مقامات اروپایی معرفی شده‌اند. این‌مسئله در آلمان و فرانسه پررنگ‌تر از دیگر کشورهای اروپایی بوده است. چندی‌پیش، صدراعظم آلمان از سوءاستفاده جریان‌های راست افراطی از اعتراضات کشاورزان سخن گفت و حتی برخی از رسانه‌های آلمانی (به‌شکلی اغراق‌آمیز) از رشد احزاب «نئونازی» سخن گفتند! اکنون از فرانسه نیز خبر به‌گوش می‌رسد که «مکرون» نگران حمایت کشاورزان معترض و اتحادیه‌های کشاورزی از حزب «اجتماع ملی» و طیف «مارین لوپن» درآستانه انتخابات پارلمان اروپاست.