دلایل ابتلا به پوکی استخوان
پوکی استخوان موجب ازدستدادن استخوان (استوما) و مواد معدنی استخوان (کلسیم و فسفات) که عامل استحکام استخوان است، میشود؛ به این معنی که استخوانها استحکام خود را از دست میدهند و بیشتر در معرض ابتلا به شکستگی قرار میگیرند. پوکی استخوان با نرمی استخوان که مربوط به کمبود ویتامین D و صرفاً بهدلیل ازدستدادن مواد معدنی استخوان ایجاد میشود، تفاوت دارد. پوکی استخوان شایعترین اختلال اکتسابی استخوان و علت شکستگی استخوانها در بزرگسالان است. استخوان پیوسته درحال تجزیهشدن و ساختهشدن است؛ اما در پوکی استخوان روند تجزیهشدن بیشازحد استخوان از روند ساختهشدن استخوان بیشتر است. بیشترینمیزان توده استخوانی بین سنین 20 تا 30سال رخ میدهد و پس از حدود سن 40سالگی در هر دو گروه زنان و مردان بهآرامی کاهش مییابد. با کاهش توده استخوانی و رسیدن سطح آن به سطحی مشخص، پوکی استخوان تشخیص داده میشود؛ و این یعنی پوکی استخوان بیشتر در افراد مسن مشاهده میشود. اغلب پوکی استخوان هیچ علت خاصی ندارد؛ اما دلایلی وجود دارد که در برخی از مردم احتمال ابتلا به پوکی استخوان بیشتر وجود دارد. کمبود استروژن که بهطورمعمول یکی از نتایج یائسگیست، شایعترین عامل پوکی استخوان است، اگرچه علل ثانویه دیگر نیز میتواند به پوکی استخوان منجر شود. اینعوامل میتواند اختلالات غدد درونریز مختلف باشد، ازجمله سطوح بالای هورمون پاراتیروئید، پرکاری تیروئید، تولید بیشازحد کورتیزول، سطوح پایین هورمون تستوسترون و علل ثانویه دیگر مانند بیماریهای روماتولوژی، بیماری مزمن کلیوی، داروهایی مانند ضدالتهاب استروئیدی و برخی از داروهای ضد صرع، چند اختلالات وراثتی و همچنین عوامل سبک زندگی میتواند بر خطر ابتلا به پوکی استخوان تأثیر گذارد. بهعنوانمثال، سیگار کشیدن، نوشیدن بیشازحد الکل و ورزشنکردن خطر ابتلا به پوکی استخوان را افزایش میدهد، چراکه موجب کاهش وزن میشوند. ورزش منظم و یک رژیم غذایی سالم که شامل مقدار کافی از کلسیم و ویتامین D باشد، ازجمله راههای کاهش خطر ابتلا به پوکی استخوان هستند. ویتامین D همچنین میتواند با قرارگرفتن بدن درمعرض نور آفتاب، توسط پوست تولید شود./ دکتر مهرزاد غلامپور دهکی؛ فوقتخصص غدد