حفاظت مشارکتی؛ مردمیسازی صیانت از محیطزیست
حفاظت مشارکتی از محیطزیست و حیاتوحش، تنها راه نجات زیستبوم کشور است و دراینمسیر چارهای جز مشارکت بخشی مردمی برای حفاظت پایدار از محیطزیست نیست. حفاظت و حراست از مناطق حفاظتشده و افزایش مشارکت مردم در آن، از برنامههای مهم است که باتوجهبه وسعت بالای اراضی محیطزیستی و تنوع حیاتوحش و تعداد اندک محیطبانان، افزایش مشارکت مردمی و حضور دوستداران طبیعت به حفاظت ضروریست. بهگزارش ایرنا؛ مناطق حفاظتی چهارمحالوبختیاری شامل منطقه حفاظتشده شیدا، هلن، قیصری، سبزکوه و پارک ملی و منطقه حفاظتشده تنگ صیاد، منطقه شکارممنوع خداآفرین و اثر طبیعی ملی لاله واژگون است. هماکنون ۱۲۰ نیروی اجرایی بهعنوان محیطبان حفاظت و حراست از اینمناطق را برعهده دارند که براساس استاندارد محیطزیست برای حفاظت از اینعرصهها به ۱۵۰نفر محیطبان دیگر نیز نیاز است. بهنظر کارشناسان محیطزیست چهارمحالوبختیاری؛ بهرهگیری از مشارکت مردم با هدف بهبود وضعیت معیشت آنها و ارتقای برای حفاظت از مناطق چهارگانه و حیاتوحش در زیستگاههای مهم کشور، چارهای جز بهره از مشارکت مردم با هدف بهبود وضعیت معیشت و ارتقای شاخصهای زیستمحیطی وجود ندارد و این راهبرد جدید سازمان حفاظت محیطزیست در مدیریت مناطق است. استفاده از قُرق در مناطق حفاظتشده با مشارکت مردم از دیگر راهکارهای افزایش و توسعه حفاظت مشارکتیست. معاون محیطزیست طبیعی و تنوع زیستی ادارهکل حفاظت محیطزیست چهارمحالوبختیاری بااشارهبه اهمیت بهرهگیری از توان مشارکت مردمی در حفاظت و رفع چالشهای زیستمحیطی، افزود: «حفاظت مشارکتی اگرچه در کشور ما در چندسالاخیر مطرح شده و در حال قوتگرفتن است اما در بسیاری از کشورهای که تجربه خوبی درزمینه حفاظت از حیاتوحش داشتند از سالهای قبل ایجاد شده و توانسته بهرهوری زیاد و اثر مطلوبی از حفاظت تنوع زیستی بر آن جوامع بهجا بگذارد». محسن حبیبی افزود: «حفاظت مشارکتی در کشور ما نیازمند وضع قوانین کارآمداست و هماکنون خلأ این قوانین مشاهده میشود». وی بااشارهبهاینکه حفاظت مشارکتی در برنامه ششم توسعه کشور پیشبینی شده بود و امید است اینامر در برنامه هفتم توسعه نیز برای بهرهگیری از ظرفیتهای مردمی برای حفظ محیطزیست دیده شود، افزود: «تجربه قرقهای اختصاصی که نوعی مشارکت در حفاظت از محیطزیست و منابعطبیعی بهشمار میرود در برخی استانها اجرا شده که بیانگر پتانسیل خوب کشور و مردم برای حفاظت از تنوع زیستیست و باید این تجربه موفق به سایر استانها تأمین داده شود تا بتوان در زیستگاههای کشور حفاظت خوبی را از حیاتوحش پایهگذاری کرد». وی بابیاناینکه اجرای طرح حفاظت مشارکتی علاوهبر حفاظت از اینعرصهها باعث رونق و ایجاد معیشت پایدار و سازگاربامحیطزیست در کشور میشود، گفت: «اجرای اینطرح در جلوگیری از تخلفات شکار و صید نیز نقش مؤثری دارد و میتوان تقاضاهای شکار را به قرقهای اختصاصی سوق داد. نباید غافل شد که بهرهبرداری از قُرق اختصاصی تنها بهصورت شکار باشد و باید بهرهبرداریهای دیگری ازجمله عکاسی حیاتوحش، گردشگری یا طبیعتگردی نیز بهعنوان اقدامات مکمل دراینقرقها انجام شود». معاون محیطزیست طبیعی و تنوع زیستی ادارهکل حفاظت محیطزیست چهارمحالوبختیاری گفت: «در مناطق چهارگانه تحتمدیریت نیز میتوان از مشارکت مردمی برای حفاظت بهرهبرداری کرد و اینموضوع در قالب افزایش طبیعتگردی و همچنین تربیت تور گردانان حیاتوحش مرتفع شود». بهگفته وی؛ حفاظت مشارکتی «تنها» راه نجات حیاتوحش کشور دراینبرهه زمانیست که باید سازمان محیطزیست برنامههای مؤثری برای تحقق این هدف داشته باشد. بهگفته وی؛ گام نخست اجرای اینبرنامهها وضع قوانین مناسب و کارآمد بوده و گام دوم تعامل با سایر دستگاهها؛ ازجمله منابعطبیعی، میراثفرهنگی، صنایعدستی و گردشگری و نهادهای محلیست.